Όπως είναι φανερό από τον τίτλο του, το θέμα πραγματεύεται την έλευση και επικράτηση του χριστιανισμού στη μεσαιωνική Σκανδιναβία των Βίκινγκς, καθώς και στις περιοχές εκτός Σκανδιναβίας όπου επεκτάθηκαν.

-Πότε και με ποιες διαδικασίες υιοθέτησαν τη χριστιανική πίστη τα ρωμαλέα αυτά φύλα του Βορρά εγκαταλείποντας τις αρχαίες παγανιστικές δοξασίες τους;
-Ποιοι παράγοντες και ποια ιστορικά πρόσωπα Βίκινγκς και Ευρωπαίων ηγεμόνων συνέβαλλαν στη μετάβαση από την αρχαία σκανδιναβική θρησκεία των Βίκινγκς στον χριστιανισμό;
-Πώς και γιατί οι ισχυρές και συνάμα εντυπωσιακές σκανδιναβικές θεότητες του Όντιν, του Θωρ, του Τυρ, της Φρέγιας και του Φρέυ υποσκελίστηκαν από τον Ιησού της χριστιανικής πίστης;
-Ποια αρχαιολογικά και λοιπά σχετικά ευρήματα ρίχνουν φως στη σημαντική αυτή μετάβαση;
-Ποια «ψήγματα» άφησε η αρχαία εθνική θρησκεία των Βίκινγκς στον χριστιανισμό που υιοθέτησαν;
-Ποια στοιχεία μαρτυρούν την συνύπαρξη των δύο θρησκειών μέχρι ο χριστιανισμός να υπερκεράσει την σκανδιναβική εθνική θρησκεία;

Ομολογώ ότι στο εν λόγω εγχείρημα συνάντησα αρκετές δυσκολίες που αφορούν τόσο στην αξιοπιστία ορισμένων πρωτογενών πηγών όσο και στην εύρεση του απαραίτητου συγγραφικού υλικού αφού στην Ελλάδα δυστυχώς δεν υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για το συγκεκριμένο θέμα. Για τις «ιστορικές» πηγές πράγματι όλοι οι μελετητές κρατούν τις επιφυλάξεις τους και φυσικά δεν έβαλα τυχαία τη λέξη ιστορικές σε εισαγωγικά.
Οι πρωτογενείς γραπτές πηγές προέρχονται γενικότερα από

α)τις σκανδιναβικές Σάγκες, οι οποίες αποτελούν κείμενα θρησκευτικού περιεχομένου, ηρωικές διηγήσεις, μεταφράσεις από λατινικά κείμενα, ιστορίες για βασιλιάδες αλλά και βιογραφίες αγίων της εκκλησίας. Η συγγραφή τους τοποθετείται μεταξύ 12ου και 15ου αιώνα, ξεκίνησε δηλαδή από την επικράτηση του χριστιανισμού αν και είναι φανερό ότι προϋπάρχει παλιότερη προφορική παράδοση ( άλλωστε η λέξη “saga” σημαίνει «διήγηση», «αυτό που λέγεται», «θρύλος» και είναι ισλανδικής προέλευσης).

β)τις Εδδες, οι οποίες αποτελούν συλλογή σκανδιναβικών κειμένων θρησκευτικού και μυθολογικού χαρακτήρα, τόσο σε μορφή ποιημάτων όσο και σε πεζά κείμενα.

γ)χριστιανούς συγγραφείς άλλοτε επώνυμους όπως ο Γερμανός χρονικογράφος του 11ου αιώνα Αδάμ της Βρέμης, και άλλοτε ανώνυμους.

Οι Βίκινγκς πέρα από ορισμένες ρουνικές επιγραφές σε πέτρες, ξύλα, οστά κτλ δεν ήταν στο σύνολό τους εγγράμματοι και ό,τι γνωρίζουμε για αυτούς και την θρησκεία τους προέρχεται από εκχριστιανισμένους απογόνους τους, από ευρωπαίους χριστιανούς συγγραφείς της εποχής τους ή μεταγενέστερους, καθώς και από Άραβες συγγραφείς όπως ο Ιμπν Φαντλάν.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα – η κατ’εμέ πιο γοητευτική και ενδιαφέρουσα πλευρά του θέματος - ευρισκόμενα πιο κοντά στην πραγματικότητα, προσφέρουν μία ακόμα πολύτιμη πηγή πληροφοριών για την εξάπλωση του χριστιανισμού στις περιοχές των Βίκινγκς, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του χωροχρονικού πλαισίου του εκχριστιανισμού τους.

Είναι ευνόητο από τα παραπάνω ότι δεν μπορούμε να συναγάγουμε μια πλήρως τεκμηριωμένη και αξιόπιστη εικόνα του θέματος. Θα έλεγα ότι κατέχουμε ένα μέρος των διαδικασιών εκχριστιανισμού των Βίκινγκς, όμως ένα άλλο - πιθανόν εξίσου σπουδαίο - παραμένει στην αφάνεια λόγω έλλειψης πηγών αλλά και της προβληματικής φύσης των υπάρχουσων, στις οποίες τα ιστορικά στοιχεία αναμειγνύονται με τα μυθοπλαστικά, δημιουργώντας έτσι δυσκολίες στο να κατανοήσουμε τι είναι πραγματικό και τι μυθοπλασία . Ωστόσο, με μια γενικότερη ορθολογιστική κρίση, με ορθολογιστική διάθεση, με εμπειρία στη μελέτη ιστορικών μαρτυριών αλλά και με μια επαρκή γνώση του ευρύτερου ιστορικού γίγνεσθαι της μεσαιωνικής περιόδου μπορούμε να σκιαγραφήσουμε τις γενικότερες διαδικασίες που έλαβαν χώρα οδηγώντας στον εκχριστιανισμό των Σκανδιναβών.

Πριν ξεκινήσω να παραθέτω στοιχεία θα πρέπει να αναφερθεί η χρονολογική περίοδος του πολιτισμού των Βίκινγκς προς καλύτερη κατανόηση του θέματος από αναγνώστες που δεν γνωρίζουν σχετικά. Αν και τα γερμανικά φύλα ζούσαν από τους πρώτους αιώνες μ.Χ. στην Σκανδιναβία(πιθανόν και πολύ παλιότερα), η έναρξη της περιόδου των Βίκινγκς τοποθετείται συμβατικά το 793 μ.Χ. όταν επέδραμαν στο μοναστήρι του Λίντισφαρν της βόρειας Αγγλίας, εξολοθρεύοντας και απαγάγοντας τους μοναχούς, ληστεύοντας και λεηλατώντας τους θησαυρούς του ναού, προκαλώντας τον τρόμο στη δυτική χριστιανική Ευρώπη. Το συμβατικό τέλος της εποχής τους χρονολογείται στα 1066 μ.Χ. ύστερα από την ήττα των Βίκινγκς στην Αγγλία, στη Μάχη της γέφυρας του Στάμφορντ του Γιόρκσαϊρ, όπου και σκοτώθηκε ο ισχυρός Νορβηγός βασιλιάς Χάραλντ Χάρντραντα.

Οι αρχικές τους εστίες είναι η Δανία, η Νορβηγία και η Σουηδία. Από αυτές εξορμούν προς τη δυτική Ευρώπη, την Βρετανία, τα νησιά Σέτλαντ και Φερόες βορείως της Βρετανίας, στην Ιρλανδία, στην Ισλανδία, στη Γροιλανδία, στον Καναδά, ενώ στα ανατολικά διαπλέουν τα ποτάμια της Ρωσίας, δημιουργώντας σημαντικούς εμπορικούς σταθμούς, θέτοντας παράλληλα τις βάσεις για την γέννηση του Κράτους των Ρως. Οι επεκτάσεις τους έχουν χαρακτήρα τριπλής φύσης:

α)πειρατικές επιδρομές – λεηλασίες
β)δημιουργία μόνιμων αποικιών
γ)εμπορικές συναλλαγές

Οι σπουδαιότερες δυνάμεις που γνώρισαν ήταν τα χριστιανικά Αγγλοσαξονικά και Φραγκικά κράτη της Δυτικής Ευρώπης, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία στη νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Αραβικά κράτη της βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Παραθέτω έναν χρήσιμο χάρτη ο οποίος περιλαμβάνει τον κόσμο που γνώρισαν και τις υδάτινες διαδρομές που ακολούθησαν με τα πλοία τους.

Ύστερα από τις παραπάνω απαραίτητες για την κατανόηση του κυρίως θέματος εισαγωγικές πληροφορίες, προχωρώ στην κατάθεση ιστορικών στοιχείων, μαρτυριών, εκτιμήσεων και διαπιστώσεων που συνδέονται με τις διαδικασίες εκχριστιανισμού των Βίκινγκς.

1)Οι πρώιμες απόπειρες για τον εκχριστιανισμό των πληθυσμών της Σκανδιναβίας πραγματοποιήθηκαν πριν την επίσημη ιστορική έναρξη της περιόδου των Βίκινγκς. Συγκεκριμένα γύρω στο 725 μια ιεραποστολική ομάδα με επικεφαλής τον Αγγλοσάξονα μοναχό Βίλιμπρορντ, ο οποίος είχε ηγηθεί και παλιότερης επιτυχημένης ιεραποστολής το 690 στη Φριζία, επισκέφτηκε τον Δανό βασιλιά Ανγκραντύρ. Οι ιεραπόστολοι κατάφεραν να εξαγοράσουν από τον Δανό βασιλιά 30 νεαρούς δούλους προκειμένου να ανατραφούν με χριστιανικές αρχές, όμως η αποστολή γενικά απέτυχε στο προσηλυτιστικό της έργο αφού οι πληθυσμοί της Δανίας έδειξαν αδιαφορία για τη χριστιανική θρησκεία. Έτσι η Δανία παρέμεινε ουσιαστικά παγανιστική μέχρι την έναρξη των επόμενων ιεραποστολών σχεδόν 100 χρόνια αργότερα. Το μόνο κέρδος για τον χριστιανικό κόσμο θα μπορούσε να είναι η πρώτη επαφή των Σκανδιναβών με το χριστιανισμό, ίσως το πρελούδιο για την ριζική θρησκευτική αλλαγή των επόμενων αιώνων.

2)Υπήρχαν πολιτικοί λόγοι που ωθούσαν τους τοπικούς ηγεμόνες των Βίκινγκς να υιοθετήσουν τον χριστιανισμό. Με την εκούσια βάπτισή τους οι Σκανδιναβοί ηγεμόνες μπορούσαν να εξασφαλίζουν συμμαχίες με χριστιανικά κράτη της Ευρώπης για να καταπολεμούν τους σφετεριστές των θρόνων τους ή άλλους εχθρικούς Σκανδιναβούς βασιλιάδες. Επίσης τους παρείχε ασφάλεια από ενδεχόμενες εκστρατείες χριστιανικών στρατών στις επικράτειές τους, ενδυνάμωνε την διεκδίκηση του θρόνου από τους διαδόχους τους και πρόσφερε υλικό πλούτο στα βασιλικά θησαυροφυλάκια από δώρα χριστιανών βασιλιάδων στα πλαίσια συμμαχιών. Το να ανήκει ένα μεσαιωνικό σκανδιναβικό βασίλειο στον κόσμο της Χριστιανοσύνης ήταν σαν να εντάσσεται στην «Ευρωπαϊκή Ένωση» της εποχής με όλα τα επακόλουθα οφέλη. Εύκολα λοιπόν καταλαβαίνουμε πόσο ελκυστική θα φαινόταν στα μάτια ενός φιλόδοξου (και διπλωμάτη) Βίκινγκ ηγεμόνα η επιλογή τους εκχριστιανισμού του και των υπηκόων του. Από την άλλη οι χριστιανοί βασιλιάδες της Ευρώπης και ειδικότερα οι Φράγκοι που υπέφεραν τα πάνδεινα από τις ληστρικές επιδρομές των βόρειων γειτόνων τους, με την τακτική του πολιτικού και θρησκευτικού προσεταιρισμού εξασφάλιζαν τα βόρεια σύνορά τους από σκανδιναβικές επιδρομές οι οποίες σχεδόν πάντοτε προκαλούσαν τον τρόμο και την καταστροφή. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι όλοι οι βασιλιάδες των Βίκινγκς προέβαιναν στην επιλογή του εκχριστιανισμού. Άλλωστε οι επιδρομές των Βίκινγκς εκδηλώθηκαν σε όλη τη διάρκεια της ιστορικής τους περιόδου (793 – 1066). Σε επόμενες επισημάνσεις θα αναφερθούν σχετικά παραδείγματα.

3)Πρέπει να αναφερθεί σ’ αυτό το σημείο μια ακόμα σημαντική πτυχή του τι θεωρούταν «εκχριστιανισμός των Βίκινγκς» για τον χριστιανικό κόσμο τότε. Στα χρόνια των προσηλυτιστικών προσπαθειών, η βάπτιση ενός Βίκινγκ ηγεμόνα, κατοχύρωνε θεωρητικά και την «χριστιανικότητα» της επικράτειάς του.Δηλαδή όταν εκχριστιανιζόταν ο Σκανδιναβός άρχοντας οι υπήκοοί του θεωρούνταν χριστιανοί, όμως στην πραγματικότητα συνηθιζόταν να ασκούν τα παγανιστικά τους έθιμα και να λατρεύουν τους πατροπαράδοτους θεούς τους αδιαφορώντας για τη νέα θρησκεία. Μπορούσαν ακόμα και να λατρεύουν τον Ιησού παράλληλα με τους θεούς τους. Πράγματι από τα αρχαιολογικά ευρήματα και τον υλικό πολιτισμό της Σκανδιναβίας κατά τη διάρκεια της χριστιανικής διείσδυσης και λίγο μετά την εδραίωση της νέας θρησκείας, προκύπτει μια μεικτή εικόνα θρησκευτικών πεποιθήσεων. Όταν ο Σάξονας χρονικογράφος Βιδουκίνδος επισκέφθηκε τη Δανία κατά το δεύτερο ήμισυ του 10ου αιώνα, διαπίστωσε ότι οι κάτοικοί της παρά την προώθηση του χριστιανισμού στη χώρα, συνέχιζαν να λατρεύουν τους αρχαίους θεούς τους. Συνεπώς σε όλη τη διάρκεια της χριστιανικής προσηλυτιστικής δράσης συναντάμε περιοχές της Σκανδιναβίας που μόνο κατ’ όνομα είναι χριστιανικές. Μόνο όταν τα μέτρα προώθησης της χριστιανικής θρησκείας εντάθηκαν σημαντικά άρχισε να ανατρέπεται η παραπάνω κατάσταση.

4)Υπήρχαν οικονομικοί και εμπορικοί λόγοι που οδήγησαν στην υιοθέτηση του χριστιανισμού από μερικούς Βίκινγκς. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, ένας βασικός τομέας δραστηριοποίησης των θαλασσοπόρων του βορρά ήταν το εμπόριο. Οι Βίκινγκς εμπορεύονταν τα προϊόντα τους σε ένα τεράστιο δίκτυο επικοινωνίας από τις δυτικές ακτές της Ευρώπης και της Μεσογείου, μέχρι και την Ιερουσαλήμ, την Βαγδάτη και την Κασπία Θάλασσα. Η ενδεχόμενη απροθυμία ορισμένων χριστιανικών χωρών να συναναστραφούν με «ειδωλολάτρες» σε συνδυασμό με τη γενικότερη προκατάληψη του χριστιανικού κόσμου για τους «άγριους» ανθρώπους του βορρά, πιθανότατα έστρεψαν έναν αριθμό Βίκινγκ εμπόρων και βασιλιάδων στον χριστιανισμό, έστω και κατ’ όνομα. Το να παρουσιάσει ένας Σκανδιναβός βασιλιάς τη χώρα του σαν χριστιανική ή έστω φιλικά προσκείμενη στο χριστιανικό στοιχείο, ενθάρρυνε την εισροή χριστιανών εμπόρων από την Ευρώπη στις σκανδιναβικές αγορές. Ορισμένοι Βίκινγκς έμποροι αλλά κυρίως ηγεμόνες προκειμένου να αποκτήσουν οικονομικά οφέλη τόσο από το εμπόριο, όσο και από τον «οβολό» των προσκυνητών στις χώρες τους, δημιούργησαν ευνοϊκές συνθήκες για την διάδοση της χριστιανικής πίστης στη Σκανδιναβία, επιτρέποντας τις ιεραποστολές, την ίδρυση εκκλησιών, μοναστηριών καθώς και την εγκατάσταση μοναχών στους χώρους λατρείας. Είναι λογικό ότι ο χριστιανός έμπορος που θα επισκεπτόταν τις σκανδιναβικές αγορές, θα αισθανόταν μια οικειότητα με μια ξένη περιοχή που του παρείχε ασφαλείς χώρους για αγοραπωλησίες προϊόντων, και ευκαιρία για άσκηση των λατρευτικών του καθηκόντων. Από τέτοιες έξυπνες «επιχειρηματικές» κινήσεις μπορούσε να οικοδομηθεί ένα σταθερό προσοδοφόρο δίκτυο εμπορικών συναλλαγών. Ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά κέντρα της Βαλτικής και της βόρειας Ευρώπης γενικότερα, υπήρξε η Μπίρκα της Σουηδίας. Για να καταλάβουμε πόσο περιβόητο και κοσμοπολίτικο ήταν το συγκεκριμένο εμπορικό κέντρο αρκεί να σημειώσουμε ότι από τις ανασκαφές έχουν βρεθεί στη Μπίρκα μέχρι και τα πιο εξωτικά αντικείμενα όπως κινέζικο μετάξι,ενώ σε ένα άλλο σπουδαίο σουηδικό εμπορικό κέντρο, στο Χέλγκο,ανακαλύφθηκε αγαλματίδιο του Βούδα (χρονολογίας 6ου αιώνος) προερχόμενο από τη βορειοδυτική Ινδία. Η τόνωση λοιπόν της εμπορικής δραστηριότητας με χριστιανικά κρατίδια απαιτούσε την προβολή μιας περισσότερο «πολιτισμένης» εικόνας εκ μέρους των Σκανδιναβών, οι οποίοι θα έπρεπε να πείσουν ότι οι χώρες τους δεν κατοικούνται αποκλειστικά από μυστηριώδεις βάρβαρους ειδωλολάτρες, αλλά από ανεκτικούς ηγεμόνες και φιλικούς εμπόρους. Και δεν είναι καθόλου τυχαία η ίδρυση χριστιανικού ναού στη Μπίρκα, έργο του ιεραπόστολου Ανσγάριου και η ανάπτυξη χριστιανικής κοινότητας από τον ιεραπόστολο Γκάουτμπερτ με άδεια του Σουηδού βασιλιά Μπιορν τον 9ο αιώνα. Αν και κάποια στιγμή η τοπική κοινωνία ήρθε σε σύγκρουση με τους χριστιανούς ιεραπόστολους απομακρύνοντάς τους για ορισμένο διάστημα από τη Μπίρκα, εντούτοις ο ναός επαναλειτούργησε έπειτα από μερικά χρόνια αποτελώντας έναν προμαχώνα του χριστιανισμού μέσα σε μια παγανιστική ακόμα Σκανδιναβία. Χριστιανικοί ναοί ιδρύθηκαν επίσης σε δύο σημαντικά εμπορικά κέντρα, στο Χέδεμπυ και στο Ρίμπε της Δανίας.

5)Η δεύτερη μεγάλη απόπειρα προσηλυτισμού των Σκανδιναβών πραγματοποιήθηκε την περίοδο 822-823 από τον αρχιεπίσκοπο της Ρεμς,Έββωνα στα πλαίσια των σχεδίων του Φράγκου βασιλιά Λουδοβίκου του Ευσεβούς να περιορίσει τις σκανδιναβικές επιθέσεις από τα βόρεια. Παρότι η ιεραποστολή υποστηρίχθηκε και από τον Δανό άρχοντα Χάραλντ Κλακ Χάραλντ Κλακ και ενισχύθηκε από δύο ακόμα ιεραποστολές στα έτη 824-825 η πλειοψηφία των κατοίκων της Δανίας αρνήθηκε να εκχριστιανισθεί. Ο Χάραλντ Κλακ στα πλαίσια των σχεδίων του να κατοχυρώσει το θρόνο του έναντι των σφετεριστών που τον είχαν εκδιώξει από τη Δανία το 826, ζήτησε τη βοήθεια του Λουδοβίκου και βαπτίστηκε χριστιανός το ίδιο έτος στο Ιγκελχάιμ, στην Αυλή του Φράγκου βασιλιά. Μαζί του βαπτίσθηκε η γυναίκα του, ο γιος του και οι ακόλουθοί του (γύρω στα 400 άτομα) ώστε να εξασφαλιστεί η διαδοχή και η χριστιανική δομή στο βασίλειό του της Γιουτλάνδης(το δυτικό χερσαίο τμήμα της Δανίας). Ο Λουδοβίκος από τη μεριά του, του παραχώρησε ως φέουδο την περιοχή της Φριζίας καθώς και τον Φράγκο ιεραπόστολο Ανσγάριο –τον επονομαζόμενο «Απόστολο του Βορρά»-. Όμως ο Χάλαλντ Κλακ δεν κατόρθωσε να επανακτήσει τον θρόνο του και εκδιώχτηκε ξανά από τον Δανό ηγεμόνα Χόρικ Ι ενώ διακόπηκε και το προσηλυτιστικό έργο του Ανσγάριου με τον ίδιο να συνεχίζει τη δράση του όπως είδαμε στη Σουηδία. Στα έτη 851-852 θα επεκτείνει την ιεραποστολική του δράση (ξανά) στη Δανία με την ανοχή του βασιλιά της Χόρικ Ι. Πρέπει να αναφερθεί ότι και ο Ανσγάριος ακολούθησε σε κάποιες περιπτώσεις την τακτική εξαγοράς μαθητών για προσηλυτισμό.

6)Μία από τις κυριότερες διαδικασίες εκχριστιανισμού των Βίκινγκς σε περιοχές που εισέβαλαν με σκοπό τη μόνιμη αποίκηση, ήταν αυτή της αφομοίωσης από τον ντόπιο πληθυσμό.Τουτέστιν, στις χώρες που συναντούσαν ισχυρές εθνοτικές και πολιτιστικές ομάδες χριστιανών (Κέλτες, Φράγκους, Βυζαντινούς κτλ) απορροφούνταν από το τοπικό στοιχείο και ύστερα από επιγαμίες οι απόγονοί τους μεγάλωναν πλέον ως χριστιανοί μαθαίνοντας τις τοπικές διαλέκτους. Για παράδειγμα στην Ιρλανδία του 9ου και 10ου αιώνα άκμαζε ένας σπουδαίος χριστιανοκελτικός πολιτισμός στον οποίο σταδιακά απορροφήθηκαν οι Βίκινγκς άποικοι. Αν και κατά τη διάρκεια της παρουσίας τους στην Ιρλανδία δεν έλειψαν οι συγκρούσεις με τους ντόπιους, οι Κέλτες με συντονισμένες προσπάθειες και εκμεταλλευόμενοι ενδοσκανδιναβικές έριδες κέρδισαν σταδιακά έδαφος και κατάφεραν να ενσωματώσουν τους Σκανδιναβούς στην Κέλτικη Ιρλανδική κοινωνία. Παρομοίως και στην Αγγλία, οι Βίκινγκς άποικοι της ανατολικής Αγγλίας που έφτασαν αρχικά με τη Μεγάλη Ειδωλολατρική Στρατιά των Σκανδιναβών το 865, 10-20 μόλις χρόνια μετά το μαρτυρικό(όπως αναφέρει κάποιος αρχιεπίσκοπος) θάνατο του Άγγλου βασιλιά Εδμόνδου που προσπάθησε να τους αποκρούσει το 870, έκοψαν νομίσματα που τιμούσαν την «αγιότητα» του Άγγλου βασιλιά!Οι επιγαμίες που πραγματοποιήθηκαν με το ντόπιο στοιχείο αυξηθήκαν σημαντικά μετά τον προσηλυτισμό τους και των ηγετών τους στην Αγγλία για πολιτικούς λόγους όπως θα δούμε στη συνέχεια.Εκτιμάται ότι η αφομοίωση των Βίκινγκς στις τοπικές χριστιανικές κοινωνίες ήταν μια διαδικασία που χρειαζόταν περίπου 150 χρόνια.

7)Στην πολιτική σκοπιμότητα των βαπτισμάτων και εκχριστιανισμών πρέπει να αναφερθούν δύο περιπτώσεις. Η πρώτη αφορά την παρουσία των Βίκινγκς στην Ανατολική Αγγλία η οποία σταθεροποιήθηκε ύστερα από την βάπτιση του ηγεμόνα τους Γκούθρουμ και της ακολουθίας του, τον στρατό του οποίου είχε κατορθώσει να αναχαιτίσει στη μάχη του Εντινγκτον ο Άγγλος βασιλιάς του Ουέσσεξ Αλφρέδος ο Μέγαςτο 878. Με την βάπτιση αυτή επικυρωνόταν σε πολιτικό και πνευματικό επίπεδο η επικυριαρχία του βασιλείου του Ουέσσεξ στις εγκαταστάσεις των Βίκινγκς της Ανατολικής Αγγλίας.Ο Γκούθρουμ μετά την βάπτισή του πήρε το όνομα Άθελσταν ενώ ένας άλλος ηγέτης των Βίκινγκς της Αγγλίας, ο Γκούθφριθ, θάφτηκε με χριστιανικό τελετουργικό στο Γιορκ Μίνστερ το 895.
Η δεύτερη περίπτωση αφορά την ίδρυση του δουκάτου της Νορμανδίας στη βόρεια Γαλλία. Όταν στα τέλη του 9ου και στις αρχές του 10ου αιώνα οι στρατοί των Βίκινγκς έπλευσαν στο Σηκουάνα και λεηλατούσαν τις γαλλικές πόλεις, μια ομάδα Σκανδιναβών με αρχηγό τον Ρόλλο, αναχαιτίστηκε από τον Γάλλο βασιλιά Κάρολο τον Απλότο 911. Αντί όμως ο Κάρολος να τους διώξει τους κάλεσε να προστατεύουν το βασίλειό του από επιθέσεις άλλων Βίκινγκς παραχωρώντας τους γη στα βόρεια του βασιλείου του με την προϋπόθεση ότι θα γίνονταν χριστιανοί. Πράγματι ο Ρόλλο βαπτίστηκε χριστιανός μαζί με τους ακολούθους του, ορκίστηκε πίστη στον Γάλλο βασιλιά και ιδρύθηκε το δουκάτο της Νορμανδίας το 911. Καθιερώθηκε οι Βίκινγκς της Νορμανδίας (που έμειναν γνωστοί ως Νορμανδοί) να έχουν δύο συνήθως ονόματα. Ένα σκανδιναβικό-παγανιστικό και ένα γαλλικό-χριστιανικό. Ο Ρόλλο π.χ. ονομαζόταν και Ρομπέρ. Η αφομοίωση εδώ υπήρξε ταχύτατη. Οι Νορμανδοί παντρεύονταν Γαλλίδες και ανέτρεφαν τα παιδιά τους με καθολική παιδεία, υιοθέτησαν τους Φράγκικους θεσμούς και μέχρι το 940 η σκανδιναβική τους γλώσσα είχε εκλείψει αφήνοντας μονάχα λιγοστές λέξεις και τοπωνύμια στη γαλλική γλώσσα (π.χ. αυτά με επιθήματα –bec,- bu, -dique, -tot). Μάλιστα θα εξελιχτούν σε σπουδαίους πάτρωνες μοναστηριών, θα χτίσουν και θα επισκευάσουν πολυάριθμες εκκλησίες, μοναστήρια, μεγαλοπρεπείς καθεδρικούς ναούς ενώ θα συμμετάσχουν με μεγάλες επιτυχίες στις σταυροφορίες κατά των Μωαμεθανών.

8)Συναντάμε περιπτώσεις εκχριστιανισμών ύστερα από ήττες των Βίκινγκς στο στρατιωτικό επίπεδο και πιέσεις χριστιανών ηγεμόνων. Για παράδειγμα το 934 ο βασιλιάς της Ανατολικής Φραγκικής Αυτοκρατορίας Ενρίκος Ά νικάει σε έναν αιματηρό πόλεμο τον Δανό βασιλιά Γκνούμπα των Βίκινγκς της Γιουτλάνδης, τον κάνει υποτελή του, του επιβάλλει φόρους και τον εξαναγκάζει να βαπτισθεί χριστιανός. Σύμφωνα με τον Karlheinz Deschner η μέθοδος περιλάμβανε αρχικά άνοιγμα του δρόμου με το σπαθί, κατόπιν τον προσηλυτισμό από ιεραπόστολους. Μετά την ήττα των Δανών Βίκινγκς το 934, την ευθύνη κηρύγματος της χριστιανικής θρησκείας αναλαμβάνει ο αρχιεπίσκοπος Ούννις του Αμβούργου και της Βρέμης. Ωστόσο ο δρόμος για την διάδοση του χριστιανισμού στην Δανία ανοίγει περισσότερο στα χρόνια των επόμενων βασιλιάδων της. Συγκεκριμένα ο Χάραλντ ο Κυανόδους θα βαπτισθεί χριστιανός το 960 από τον επίσκοπο Πόππο διατάζοντας τους υπηκόους του να πράξουν το ίδιο, πιθανότατα λόγω ισχυρών πιέσεων που του ασκούσε ο βασιλιάς της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Όθων Ά ο Μέγας γνωστός για τις έντονες επεκτατικές του διαθέσεις εκείνη την εποχή. Ο θρύλος λέει ότι ο Χάραλντ πείστηκε να βαπτισθεί χριστιανός όταν είδε τον χριστιανό ιερωμένο Πόππο να σηκώνει για αρκετή ώρα έναν πυρωμένο σιδερένιο λοστό χωρίς να καεί! Ο Χάραλντ γύρω στο 970 θα εισβάλλει στη Νορβηγία εκμεταλλευόμενος τις φιλονικίες των τοπικών ηγεμόνων της και θα την κατακτήσει. Έτσι άνοιξε το δρόμο στους ιεραπόστολους και στη Νορβηγία όπως ευνόησε τις ιεραποστολές και στη Δανία νωρίτερα. Η πολυτάραχη Νορβηγία του 10ου αιώνα γνώρισε πολλές προσπάθειες προώθησης του χριστιανισμού από την κεντρική εξουσία. Γύρω στο 960 ο Νορβηγός βασιλιάς Χάκον ο Καλός,ήδη αναθρεμμένος με χριστιανική παιδεία στην Αγγλία προσπαθεί να διαδώσει τον χριστιανισμό με τη βοήθεια ιεραπόστολων από την Αγγλία αλλά λόγω έντονης αντίδρασης των ντόπιων αποτυγχάνει. Ο ίδιος αποποιείται τη χριστιανική πίστη και επιστρέφει στην αρχαία θρησκεία. Με αρχαίο τελετουργικό θα γίνει και η κηδεία του.

9)Ωστόσο ο χριστιανισμός θα γνωρίζει σημαντική πρόοδο στη Νορβηγία μέσω βίαιης επιβολής στα χρόνια του Νορβηγού βασιλιά Όλαφ Τρύγκβασον(995-1000). Στην έρευνά μου συνάντησα πηγές που αναφέρουν την περίοδο βασιλείας του Τρύγκβασον ως «βασιλεία του τρόμου» και όχι τυχαία όπως θα δούμε. Ο Όλαφ Τρύγκβασον ήταν ο αρχηγός των Βίκινγκς σε μια μεγάλη νικηφόρα επιδρομή τους στην Αγγλία το 991. Η πορεία του Όλαφ θα είναι εντελώς διαφορετική στη συνέχεια όταν ο ίδιος θα βαπτισθεί χριστιανός στην Αγγλία στην αυλή του βασιλιά Έθελρεντ. Ένας θρύλος λέει ότι ο Όλαφ κατά τη διάρκεια λεηλασιών με το στόλο του στα νησιά Scilly νοτιοδυτικά της Αγγλίας συνάντησε έναν προφήτη ο οποίος του αποκάλυψε ότι θα γίνει ξακουστός βασιλιάς και μετά τη συνάντησή τους κάποιοι από το πλήρωμά του θα επαναστατήσουν εναντίον του αλλά ύστερα από μάχη στην οποία θα πληγωθεί βαριά, θα καταφέρει τελικά να επικρατήσει και θα βαπτισθεί. Υποτίθεται ότι έτσι έγινε αφού έφυγε από τον προφήτη, όμως η πραγματικότητα σαφώς θα είναι διαφορετική. Ίσως η πραγματικότητα να εντοπίζεται στις 16.000 λίβρες αργύρου που του κατέβαλαν οι Άγγλοι για να σταματήσει τις επιδρομές στην Αγγλία και στις διπλωματικές τους προσπάθειες να του στρέψουν το ενδιαφέρον στη Νορβηγία οικοδομώντας ειρηνικές σχέσεις μαζί του. Πράγματι ο Όλαφ Τρύγκβασον με ισχυρό στόλο θα πλεύσει στη Νορβηγία και θα κερδίσει την εξουσία. Στη συνέχεια θα οργανώσει μια συστηματική προσπάθεια βίαιου εκχριστιανισμού της Νορβηγίας. Όσοι αρνούνται να βαπτισθούν χριστιανοί θανατώνονται, βασανίζονται, ακρωτηριάζονται, γδέρνονται και εξορίζονται. Εφαρμόζει και την τακτική αιχμαλωσίας εκχριστιανισμένων χωρικών για να μην επανέλθουν στην αρχαία θρησκεία. Επίσης γκρεμίζει και πυρπολεί ιερά της αρχαίας θρησκείας, απαγορεύει τις παγανιστικές θυσίες και γιορτές, καθιερώνοντας στη θέση τους τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, ενώ επιτρέπει και την μπυροποσία σε συγκεκριμένες γιορτές. Ο Ισλανδός συγγραφέας της Πεζής Εδδας, Σνόρι Στούρλουσον αναφέρει σχετικά με τον Όλαφ Τρύγκβασον ότι όσοι του αντιστέκονταν καίγονταν ζωντανοί, άλλοι πετιούνταν σε αγριεμένα σκυλιά για κατασπάραξη, άλλοι εκτελούνταν με πτώση από γκρεμούς και άλλοι ακρωτηριάζονταν. Κατά την περίοδο του εκχριστιανισμού της Νορβηγίας από τον Τρύγκβασον κυνηγήθηκαν και οι sejdmen οι άντρες που ασχολούνταν με μαγικές πρακτικές. Ένας τρόπος εκτέλεσης που εφάρμοσε ο Όλαφ εναντίον αυτών των «μάγων» ήταν το δέσιμο στη θάλασσα απομονωμένων βραχονησίδων μέχρι να πεθάνουν ή να πνιγούν από τα κύματα. Ίσως η πιο αναίμακτη προσπάθεια του Όλαφ να εκχριστιανίσει άνθρωπο ήταν η περίπτωση του φλερτ που είχε με την παγανίστρια Σουηδέζα βασίλισσα Ζιγκρίντα την Υπερήφανη. Αυτή αρνήθηκε να εγκαταλείψει την πίστη της στους αρχαίους Θεούς και ο Όλαφ της απάντησε με μια ξεγυρισμένη σφαλιάρα συνοδευόμενη από διάφορες ευγενικές προσφωνήσεις (π.χ. σκύλα ειδωλολάτρισσα). Αυτή απάντησε ότι το χτύπημα θα του κοστίσει σύντομα τη ζωή(ο Όλαφ σκοτώθηκε σε μάχη το 1000 μ.Χ.) και φυσικά απέρριψε την πρόταση γάμου που της έκανε. Αφήνοντας όμως στην άκρη την απόκρυφη αυτή κουτσομπολίστικη ιστορία που μπορεί απλά να είναι προϊόν φαντασίας, να πούμε ότι ο Όλαφ με την πολιτική του κατάφερε να εκχριστιανίσει κυρίως τα παράλια της Νορβηγίας ενώ στον ίδιο χρεώνεται ο εκχριστιανισμός των νησιών Σέτλαντ, των νησιών Φερόε, της Ισλανδίας και της Γροιλανδίας (θα αναφερθώ παρακάτω αναλυτικότερα).

10)Στην Ισλανδία συναντάμε μια από τι πιο αινιγματικές και ενδιαφέρουσες διαδικασίες εκχριστιανισμού αφού τα ιστορικά στοιχεία εμπλουτίζονται με μυθοπλασίες άλλοτε εύκολα και άλλοτε δυσκολότερα διακριτές. Για παράδειγμα, εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι οι απόψεις που διαδίδονταν τότε ότι οι ξαφνικές εκρήξεις ηφαιστείων της Ισλανδίας προμήνυαν το λόγο του Θεού στην απαρχή της νέας (τότε) χιλιετίας αποτελούσαν διασκεδαστικούς μύθους, όμως το παρασκήνιο της συνέλευσης που κατοχύρωσε το χριστιανισμό κρύβει μπόλικο μυστήριο. Ισχνά στοιχεία χριστιανισμού εντοπίζονται ήδη από τα πρώτα χρόνια αποικισμού της Ισλανδίας τον 9ο αιώνα από Σκανδιναβούς κάθε εθνικότητας, μεταξύ των οποίων βρίσκονταν εκχριστιανισμένοι Βίκινγκς από την Ιρλανδία, χριστιανές σύζυγοι των Βίκινγκς καθώς και ελάχιστοι Κέλτες χριστιανοί που μεταφέρθηκαν ως επί το πλείστον ως δούλοι. Τοπωνύμια της εποχής όπως «Christness» μαρτυρούν το ισχνό χριστιανικό στοιχείο στην Ισλανδία έναντι μιας παγανιστικής ακόμα πλειοψηφίας. Η κοινωνική οργάνωση της Ισλανδίας στηριζόταν στις συνελεύσεις (things) των τοπικών ηγεμόνων-οπλαρχηγών οι οποίοι παράλληλα ασκούσαν και τα θρησκευτικά καθήκοντα και ονομάζονταν godi. Σε μια μεγαλύτερη συνέλευση (Althing) οι τοπικοί φύλαρχοι ψήφιζαν και αποφάσιζαν για σημαντικά θέματα του νησιού τους. Στην Althing η οποία λάμβανε χώρα στην βραχώδη τοποθεσία Θινγκβελίρ, προέδρευε ένας νομοθέτης ή ορθότερα «ερμηνευτής των νόμων» ο οποίος εκλεγόταν από τους τοπικούς φύλαρχους και ιερείς ταυτόχρονα όπως είπαμε. Αν και ουσιαστικά οι τοπικοί ηγεμόνες καθόριζαν τα πράγματα επηρεάζοντας καταστάσεις αναφορικά με τη νομοθετική και δικαστική εξουσία, ο επίσημος προσηλυτισμός της Ισλανδίας πραγματοποιήθηκε το έτος 1000 ύστερα από απόφαση του παγανιστή ερμηνευτή των νόμων Θόργκεϊρ.Οι παγανιστικές και χριστιανικές κοινότητες της Ισλανδίας άρχισαν κάποια στιγμή να αντιμετωπίζουν προβλήματα συμβίωσης και μια εμφύλια πολεμική σύγκρουση ήταν πλέον ορατή. Έτσι αποφάσισαν να θέσουν το θέμα στην Althing όπου την απόφαση του νομοθέτη συμφώνησαν ότι θα σέβονταν όλοι. Ο ερμηνευτής τον νόμων Θόργκεϊρ, λέγεται ότι ξάπλωσε πάνω στο «Βράχο του Νόμου» κουκουλωμένος με μια κουβέρτα όλη τη μέρα και τη νύχτα συλλογιζόμενος. Την επόμενη μέρα ανακοίνωσε την απόφασή του: «προκειμένου να αποφευχθεί η εμφύλια σύγκρουση, η Ισλανδία θα έπρεπε να γίνει χριστιανική». Οι κάτοικοι που ήταν ειδωλολάτρες θα έπρεπε να είναι δημόσια χριστιανοί(να βαπτιστούν), αλλά ιδιωτικά τους επιτράπηκε να ασκούν τα παγανιστικά τους έθιμα, όπως τη βρώση κρέατος αλόγου, την έκθεση βρεφών και τις θυσίες στους θεούς τους. Ο ίδιος ο Θόργκεϊρ κατόπιν πέταξε τα προσωπικά του είδωλα των εθνικών θεών σ’ έναν καταρράκτη ο οποίος ονομάστηκε «Καταρράκτης των Θεών». Διάφορες ερμηνείες έχουν προταθεί για την στάση αυτή του Θόργκεϊρ, όπως αυτή που υποστηρίζει ότι δωροδοκήθηκε από τους χριστιανούς, καμία όμως δεν επιβεβαιώνεται. Στην πραγματικότητα ο εκχριστιανισμός της Ισλανδίας οφείλεται στις στρατιωτικοπολιτικές πιέσεις του Νορβηγού βασιλιά Όλαφ Τρύγκβασονο οποίος όπως είδαμε επέβαλλε το χριστιανισμό στα παράλια τμήματα της Νορβηγίας. Ό Όλαφ αφού απέτυχε να εκχριστιανίσει το μεγαλύτερο τμήμα της Ισλανδίας με ιεραπόστολους που έστειλε στο νησί, έπιασε ομήρους τους γιους σημαντικών φύλαρχων της Ισλανδίας απειλώντας να τους σκοτώσει αν οι Ισλανδοί δεν ασπάζονταν τον χριστιανισμό. Λέγεται ότι ο Τρύγκβασον έπασχε από την καταστροφολογική δεισιδαιμονία της συντέλειας του κόσμου το έτος 1000 και γι’αυτό το λόγο θέλησε να σώσει τις ψυχές των Ισλανδών αποίκων με την διάδοση του χριστιανισμού. Η αλήθεια είναι πιο κοντά στις οικονομικές-εμπορικές σχέσειςμεταξύ της Ισλανδίας και της μητρόπολης για πολλούς αποίκους Νορβηγίας καθώς και στους ισχυρούς εθνικούς-πολιτιστικούς δεσμούς των δύο χωρών. Η Ισλανδία για να καλύψει τις ανάγκες της σε ξυλεία που ήταν και απαραίτητη για την κατασκευή πλοίων, εισήγαγε ξύλο από τη Νορβηγία γεγονός που επιβεβαιώνει την οικονομική της εξάρτηση από τη δεύτερη. Ο ίδιος ο Όλαφ Τρύγκβασον απαγόρευε στα Ισλανδικά πλοία να καταπλέουν στις νορβηγικές ακτές όσο η Ισλανδία παρέμενε παγανιστική ζημιώνοντας το ισλανδικό εμπόριο και κατ’ επέκταση την ισλανδική οικονομία. Εύκολα λοιπόν από τις τελευταίες διαπιστώσεις συνάγεται το συμπέρασμα: εφόσον η Νορβηγία έγινε χριστιανική, αργά η γρήγορα θα ακολουθούσε και η εξαρτημένη από αυτήν Ισλανδία.

11)Στη Γροιλανδία οι πρώτοι Βίκινγκς άποικοι έφτασαν προς τα τέλη του 10 αιώνα ιδρύοντας τρεις οικισμούς, χωρίς να είναι σαφές πόσοι ήταν χριστιανοί και πόσοι πιστοί της εθνικής θρησκείας. Το βέβαιο είναι ότι ο Χριστιανισμός έφτασε στην Ισλανδία περίπου την ίδια εποχή με την Ισλανδία γύρω στο 1000 κι έπειτα. Υπεύθυνος για τον προσηλυτισμό των Γροιλανδών αποίκων θεωρείται ο πασίγνωστος στην ιστορία των Βίκινγκς Λέιφ Έρικσον ο εξερευνητής της Αμερικής 5 αιώνες πριν τον Κολόμβο. Ο Λέιφ διορισμένος από τον Νορβηγό βασιλιά Όλαφ Τρύγκβασον ανέλαβε να κηρύξει το Ευαγγέλιο στους αποίκους ενώ η μητέρα του όντας ένθερμη χριστιανή ανήγειρε χριστιανικό ναό στην περιοχή Μπράταχιλντ του ανατολικού οικισμού. Ωστόσο τα θεμέλια για την επικράτηση του χριστιανισμού είχαν ήδη τεθεί από την εποχή του επίσης πασίγνωστου στην ιστορία των Βίκινγκς,Έρικ του Ερυθρού, του πρώτου αποικιστή της Γροιλανδίας και πατέρα του Λέιφ Ερικσον. Ο Ερικ ήταν αρχικά παγανιστής αλλά είναι πιθανό κάτω από τις πιέσεις της χριστιανής συζύγου του να έγινε κάποια στιγμή χριστιανός. Η Σάγκα του Ερικ αναφέρει ότι η ήδη προσηλυτισμένη σύζυγός του Τγιότχιλντ, έχτισε μια εκκλησία που της έδωσε το όνομά της και αρνούταν να ζήσει και να πλαγιάσει με τον άντρα της, κάτι που τον δυσαρεστούσε πολύ. Στις ανασκαφές του ανατολικού οικισμού βρέθηκε μια εκκλησία που οι αρχαιολόγοι την ταύτισαν με την εκκλησία της Τγιότχιλντ. Ακόμα βρέθηκαν σ’αυτήν βρέθηκαν 150 σκελετοί ανθρώπων συμπεριλαμβανομένων και αυτού της Τγιότχιλντ, και πιθανώς του Έρικ του Ερυθρού. Ένας πιθανός παράγοντας για την σταθεροποίηση του χριστιανισμού είναι όπως και στην περίπτωση της Ισλανδίας η μερική οικονομική εξάρτηση των Γροιλανδών αποίκων από τη Νορβηγία αναφορικά με εξαγωγές των Γροιλανδικών προϊόντων στην Σκανδιναβία. Πράγματι το 1261 με συμφωνία μεταξύ Γροιλανδών και του Νορβηγού βασιλιά, η Γροιλανδία υπαγόταν στην εξουσία της Νορβηγίας.Την ταχεία διάδοση του χριστιανισμού μαρτυρούν τα υλικά ευρήματα, όπως ξυλογραφίες με αναπαραστάσεις της σταύρωσης, αλλά ειδικότερα εκκλησίες και καθεδρικοί ναοί που από τον 12ο αιώνα κατασκευάστηκαν στην χώρα. Οι 4 εκκλησίες στον δυτικό οικισμό και οι 12 στον ανατολικό επιβεβαιώνουν την ακμή μιας δραστήριας χριστιανικής κοινότητας. Τα τελευταία χριστιανικά στοιχεία από την Γροιλανδία των Βίκινγκς αποτελούν μερικές ταφές του πρώτου μισού του 15ου αιώνα. Εκείνη την εποχή οι κοινότητες των Βίκινγκς ερημώνονται πιθανόν λόγω κλιματικών μεταβολών που ψύχραναν κατά πολύ το κλίμα και συνεχόμενων επιθέσεων Εσκιμώων. Η επάνοδος του χριστιανισμού θα γίνει με τις νέες αποικήσεις Δανών στη Γροιλανδία στις αρχές του 18ου αιώνα, μια πολύ μακρινή εποχή από αυτή των ηρωικών Βίκινγκς επομένως δεν αφορά το θέμα μας.

12)Πίσω στη Νορβηγία και στη Δανία όπου ο χριστιανισμός έχει ήδη βρει πρόσφορο έδαφος από τους Βίκινγκ βασιλιάδες στα τέλη του 10ου αιώνα. Ό,τι άφησε ανολοκλήρωτο ο Όλαφ Τρύγκβασον στη Νορβηγία, ολοκλήρωσε ο βασιλιάς Όλαφ Χάραλντσον(1016-1028) εντείνοντας τα μέτρα επιβολής του χριστιανισμού με τη βοήθεια και του επισκόπου Γκρίμκελ. Οι αναφορές λένε ότι όσοι αρνούνταν να βαπτισθούν χριστιανοί αντιμετώπιζαν ποινές θανάτου, ακρωτηριασμού ή τύφλωσης. Μάλιστα ο Όλαφ Χάραλντσον ανακηρύχθηκε Άγιος της Νορβηγίας το 1164 από τον Πάπα Αλέξανδρο Γ.
Στα χρόνια της βασιλείας του Σβέιν του Διχαλογένη(986 - 1014), γιου του Χάραλντ του Κυανόδοντα,η Δανία σχεδόν ολοκληρωτικά εκχριστιανίζεται. Ο Σβέιν δεν πραγματοποίησε διώξεις κατά των παγανιστών αλλά ενθάρρυνε ιδιαίτερα τις ιεραποστολικές δραστηριότητες στη χώρα του καλώντας Άγγλους ιεραπόστολους και επισκόπους. Ο Αδάμ της Βρέμης τον κατηγόρησε για ειδωλολατρία αλλά οι κατηγορίες αυτές δεν μπορούν να τεκμηριωθούν με βεβαιότητα. Ο Σβέιν κατέκτησε την Αγγλία και τμήματα της Νορβηγίας θέτοντας τις βάσεις για την μετέπειτα βόρεια αυτοκρατορία του γιου του Κανούτου. Ο γιος του Σβέιν λοιπόν και ίσως ο σπουδαιότερος Βίκινγκ βασιλιάς από πολιτική άποψη, ο Κανούτος ο Μέγας πήρε την εξουσία στην Αγγλία το 1016 μετά το θάνατο του πατέρα του το 1014. Κατάφερε με την επεκτατική και διορατική πολιτική του να κυβερνά ένα μεγάλο βασίλειο στη βόρεια Ευρώπη που περιλάμβανε την Αγγλία, τη Νορβηγία, τη Δανία και ένα τμήμα της Σουηδίας. Ο ίδιος ήταν χριστιανός και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για την παγίωση του χριστιανισμού και την υποστήριξη της Εκκλησίας. Επανόρθωσε τις κατεστραμμένες εκκλησίες και τα μοναστήρια από τις προηγούμενες επιδρομές των Βίκινγκς, ενώ το 1027 πραγματοποίησε προσκύνημα στη Ρώμη παρακολουθώντας και την στέψη του Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Κονράδου ΄Β.Ένα από τα κίνητρα της επίσκεψής του Κανούτου στη Ρώμη πιθανόν ήταν να συσφίξει τις πολιτικές σχέσεις του κράτους του με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Επίσης στη Ρώμη συμφώνησε με τον Πάπα να θεσπίσει φορολογικά προνόμια στους Άγγλους προσκυνητές προς τη Ρώμη. Ο Κανούτος με νόμο του γύρω στο 1035 απαγόρευσε κάθε μορφή ειδωλολατρίας,τη λατρεία των ειδωλολατρικών θεών, του ήλιου ή της σελήνης, της φωτιάς ή του νερού, των πηγαδιών ή των πετρών και των δέντρων των δασών κάθε είδους.

13) Ένας κλάδος των Βίκινγκς με προέλευση τη Σουηδία κατευθύνθηκε στις αρχές του 9ου αιώνα προς το εσωτερικό της σημερινής Ρωσίας διαπλέοντας τους μεγάλους ποταμούς της. Αυτοί οι Σουηδοί Βίκινγκς ίδρυσαν το σπουδαίο κράτος των Ρως με πρωτεύουσα το Κίεβο, έκαναν υποτελείς τους τους σλαβικούς πληθυσμούς και έθεσαν τις βάσεις για την εξέλιξη της μεταγενέστερης Ρωσικής αυτοκρατορίας. Οι Σκανδιναβοί Ρως θα αναπτύξουν εμπορικές σχέσεις με τη Βυζαντινή αυτοκρατορία αν και υπήρξαν και κάποιες εμπόλεμες περίοδοι. Σχετικά με την έλευση του χριστιανισμού στους Ρως δύο ονόματα κατέχουν σημαντικό ρόλο. Η Αγία Όλγα, η οποία ήταν Βίκινγκ γεννημένη στη Σουηδία και ο εγγονός της Βλαδίμηρος Ά. Η δούκισσα Όλγα μετά το θάνατο του άντρα της το 945 ανέλαβε τη διακυβέρνηση του κράτους των Ρως και βαφτίστηκε χριστιανή είτε το 955 στο Κίεβο, είτε το 957 κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στην Κωνσταντινούπολη για να συναντήσει τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο. Το δεύτερο σημαντικό όνομα σχετικά με τον εκχριστιανισμό των Ρως, ο πρίγκιπας Βλαδίμηρος Ά, παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Άννα, την αδερφή του Βασίλειου του Βουλγαροκτόνου, και βαπτίστηκε χριστιανός στην Χερσώνα της Κριμαίας. Γύρω στο 988 οργάνωσε υποχρεωτική μαζική βάπτιση του λαού του Κιέβου στον ποταμό Δνείπερο, ενώ στον Βλαδίμηρο χρεώνεται η καταστροφή των ειδωλολατρικών ναών και των ειδώλων θεών. Στη θέση γκρεμισμένων ναών χτίζονται εκκλησίες. Το άγαλμα του Σλαβικού θεού Περούν δέθηκε στην ουρά αλόγου, γκρεμίστηκε και ρίχτηκε στον ποταμό Δνείπερο. Είναι επίσης αναμφισβήτητη η πολιτιστική και θρησκευτική επιρροή που άσκησε το Βυζάντιο στους Ρως. Η Κωνσταντινούπολη επηρέαζε μοναστήρια, εκκλησίες και ποικίλες θρησκευτικές πρακτικές, ενώ η κύρια εκκλησία των Ρως στο Κίεβο ονομαζόταν Αγία Σοφία. Στις αρχές του 11ου αιώνα μόνο το Κίεβο διέθετε πάνω από 400 εκκλησίες!Κατά τη διάρκεια της παραπάνω θρησκευτικής αλλαγής θα πρέπει να εξετάσουμε πόσο ευδιάκριτη είναι η θέση των Βίκινγκς στα πλαίσια του κράτους των Ρως. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι το 839 οι Ρως ήταν Σκανδιναβοί. Γύρω στο 1043 ήταν πλέον Σλάβοι αφού αφομοιώθηκαν στο ντόπιο Σλαβικό στοιχείο της Ρωσικής επικράτειας το οποίο ήταν και πολυπληθέστερο. Ακόμα και η εκκλησιαστική γλώσσα ήταν η σλαβονική και όχι η σουηδική. Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι Σουηδοί Βίκινγκς εκχριστιανίζονταν με την αφομοίωσή τους σε ήδη εκχριστιανισμένες σλαβικές κοινότητες. Οι δεσμοί με τον χριστιανικό κόσμο του Βυζαντίου ισχυροποιούνται με την συγκρότηση της μισθοφορικής φρουράς των Βαράγγων στα τέλη του 10ου αιώνα η οποία φέρνει αρχικά Σκανδιναβούς Ρως και αργότερα κι άλλους Σκανδιναβούς αλλά και Αγγλοσάξονες σε επαφή με τον Βυζαντινό πολιτισμό και τη χριστιανική θρησκεία. Τα χιλιάδες Βυζαντινά νομίσματα που μετέφεραν οι Σκανδιναβοί μισθοφόροι πίσω στις βόρειες πατρίδες τους και έχει ανακαλύψει η αρχαιολογική σκαπάνη, τα βυζαντινής τεχνοτροπίας αντικείμενα, περιδέραια, σφραγίδες, σταυροί κτλ που ανήκουν σε Βαράγγους Σκανδιναβούς, οι δεκάδες ρουνικοί λίθοι με χριστιανικούς σταυρούς που μνημονεύουν ταξίδια των Σουηδών στο Βυζάντιο, οι δύο ρουνικές επιγραφές (πιθανότατα από Βαράγγους μισθοφόρους) στην Αγιά Σοφιά της Κωνσταντινούπολης καθώς και οι αναφορές των Σκανδιναβικών Σάγκα στον πλούτο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, μαρτυρούν έναν συνεκτικό δεσμό με τη χριστιανική Ανατολή που ενδεχομένως να είχε στρέψει αρκετούς Σκανδιναβούς μισθοφόρους στο χριστιανισμό.

14)Στην πιο απομονωμένη γεωγραφικά Σουηδία ο χριστιανισμός επικράτησε πιο αργά από τις άλλες δύο γενέτειρες των Βίκινγκς και μέχρι τα τέλη του 10ου αιώνα, μόνο η χριστιανική κοινότητα της εμπορικής πόλης Μπίρκα χρωματίζει ασθενώς τη χριστιανική παρουσία στην χώρα. Η απαρχή της θρησκευτικής μεταστροφής τοποθετείται στα χρόνια του βασιλιά Όλαφ Σκότκονουνγκ(995 – 1022), προσηλυτισμένου στο χριστιανισμό από την χριστιανή σύζυγο του το 995. Ο Όλαφ Σκότκονουνγκ ενθάρρυνε τις ιεραποστολές Γερμανών και Δανών ιερωμένων χωρίς όμως να εξασκήσει βία για την επιβολή της νέας θρησκείας, αφού η παγανιστική πίστη ήταν ακόμα βαθιά ριζωμένη στους υπηκόους του. Σημαντική κίνηση του Σουηδού βασιλιά για την εδραίωση του χριστιανισμού ήταν η ίδρυση της πρώτης επισκοπής στην πόλη Σκάρα. Χρόνια αναταραχών θα ακολουθήσουν και οι εμφύλιες διαμάχες παγανιστών και χριστιανών εκφράζονται στη σύγκρουση μεταξύ του παγανιστή ηγεμόνα Σβέιν του Θυσιαστή και του χριστιανού βασιλιά Ινγκόλδου του Γηραιού. Ο Ινγκόλδος προσπάθησε να τερματίσει τις ιεροπραξίες της εθνικής σκανδιναβικής θρησκείας και τις μαγικές πρακτικές προκαλώντας τη δριμεία αντίδραση των ντόπιων αρχαιόθρησκων Βίκινγκς. Θα εξοριστεί γύρω στο 1084 και τη θέση του στην εξουσία θα πάρει ο γαμπρός και αντίπαλός του Σβέιν ο Θυσιαστής αποκαθιστώντας την εθνική θρησκεία. Ωστόσο το 1087 ο Ινγκόλδος θα επιστρέψει κρυφά στη Σουηδία, θα εξοντώσει τον Σβέιν και τους παγανιστές συμπαραστάτες του και θα αρπάξει την εξουσία συνεχίζοντας την αντιπαγανιστική πολιτική που είχε ξεκινήσει τρία χρόνια νωρίτερα. Ο περίφημος Ναός της Ουψάλα, στον οποίο λατρεύονταν οι εθνικοί θεοί των Βίκινγκς πιθανόν να καταστράφηκε από τον Ινγκόλδο το Γηραιό κατά μία άποψη, ενώ κατά μια άλλη είχε καταστραφεί νωρίτερα στα χρόνια του Όλαφ Σκότκονουνγκ. Αποτελειωτικό χτύπημα στην εθνική θρησκεία θα δώσει ο βασιλιάς Σίγκουρντ Ά, ο αποκαλούμενος και Σταυροφόρος επειδή ηγήθηκε ενός στρατιωτικού αποσπάσματος που ενίσχυσε το χριστιανικό βασίλειο της Ιερουσαλήμ το οποίο ιδρύθηκε μετά την Ά σταυροφορία. Αναφέρεται ότι οι κάτοικοι της Smaland στη νοτιοανατολική Σουηδία απαρνήθηκαν τη χριστιανική πίστη λατρεύοντας ξανά τους παλιούς θεούς τους. Ο Σίγκουρντ θα οργανώσει μια σταυροφορία στη Smaland το 1123 με επίσημη αποστολή να προσηλυτίσει τους κατοίκους στο χριστιανισμό. Μπορούμε να συμπεράνουμε με σιγουριά ότι από τον 12ο αιώνα κι έπειτα ο χριστιανισμός εδραιώνεται με την εξάπλωση μοναστικών ταγμάτων και την οικοδόμηση πολυάριθμων εκκλησιών σε πολλές περιοχές της Σουηδίας.

15)Μία από τις διαδικασίες της εξάπλωσης του χριστιανισμού συνδέεται με τις προπαγανδιστικές ιστορίες που διέδιδαν οι ιεραπόστολοι καθώς και με την εικόνα του Χριστού έτσι όπως την παρουσίαζαν στους Σκανδιναβούς όταν κήρυτταν το Ευαγγέλιο στις χώρες τους. Ο Χριστός δεν παρουσιαζόταν ως ένας καλοκάγαθος, πράος και ταπεινός Θεός που πρεσβεύει την αγάπη και τη λιτότητα, αλλά ως ένας ισχυρός, γενναίος πολέμαρχος και ηρωικός Θεός, ταυτόχρονα αλάνθαστος και αγνός, έτσι ώστε να ταιριάζει με την αυξημένη ηρωική αντίληψη των Βίκινγκς. Παρουσιαζόταν ως ο παντοδύναμος Θεός με συγκεντρωμένες όλες τις δυνάμεις της φύσης στα χέρια του, έτσι ώστε να μπορεί να τον επικαλεστεί κάθε στιγμή οποιοσδήποτε, κάτι που θα ήταν πιο βολικό και λιγότερο χρονοβόρο από την επίκληση πολλών θεοτήτων με περιορισμένες ο καθένας αρμοδιότητες. Παράλληλα με αυτή την ηρωική μορφή που έπλαθαν για το Χριστό οι ιεραπόστολοι, διηγούνταν συχνά στο κοινό φανταστικές ιστορίες με κεντρική ιδέα την ανωτερότητα του Ιησού έναντι των εθνικών θεών των Βίκινγκς. Για παράδειγμα μια απ’ αυτές τις φανταστικές ιστορίες περιγράφει την αντιγνωμία σε μια σκανδιναβική λαϊκή συγκέντρωση σχετικά με το ποιος θεός είναι ισχυρότερος. Κάποιος ονόματι Harigar υποστήριζε την ανωτερότητα του Χριστού, ενώ οι περισσότεροι υποστήριζαν την ανώτερη δύναμη των δικών τους πατροπαράδοτων θεών του σκανδιναβικού πανθέου. Για να διαπιστώσουν την αλήθεια συμφώνησαν να προσευχηθούν ο καθένας στο θεό του λίγο πριν ξεκινήσει μια καταιγίδα. Όποιος δεν βρεχόταν από την καταιγίδα θα αποδείκνυε την ισχύ του θεού του. Στάθηκαν λοιπόν οι δύο πλευρές σε δύο διαφορετικά σημεία και άρχισαν να προσεύχονται. Το αποτέλεσμα αναμενόμενο. Οι παγανιστές έγιναν μούσκεμα ενώ ούτε μία σταγόνα δεν άγγιξε τον χριστιανό Harigar, ο οποίος καυχιόταν στο τέλος για την ανώτερη δύναμη του Θεού του καλώντας τους παγανιστές να τον λατρέψουν όπως κι αυτός…Το πόσο θα μπορούσαν να επηρεάσουν οι συγκεκριμένες ιστορίες και ηρωικές εικόνες του Χριστού τη θρησκευτική αντίληψη των Βίκινγκς είναι σίγουρα θέμα υποθέσεων και όχι βεβαιοτήτων. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι μπορούσαν να έχουν περιορισμένο αποτέλεσμα στο αρχικό στάδιο της διείσδυσης του χριστιανισμού στη Σκανδιναβία έτσι όπως την περιέγραψα στις ανωτέρω αναφορές μου, και αυξημένο στη συνέχεια, όταν ενισχύονταν τα μέτρα προώθησης του χριστιανισμού από την κεντρική εξουσία ή όταν αυξανόταν ο αριθμός των εκχριστιανισμένων Βίκινγκς ηγεμόνων. Αναμφίβολα πολλοί ηγεμόνες φαντάζουν σοφοί και «θεόσταλτοι» στα μάτια των υπηκόων τους και πιθανόν όταν ο ηγεμόνας αλλάξει θρησκευτική πίστη, το αγράμματο πλήθος που τον εμπιστεύεται ή τον θαυμάζει, να υιοθετήσει εν μέρει ή πλήρως τη στάση του ηγεμόνα. Ένας δεύτερος παράγοντας που με πείθει για μια σχετική επιτυχία των συγκεκριμένων πρακτικών των ιερωμένων, είναι οι ίδιες οι δεισιδαιμονίες των ανθρώπων. Όταν π.χ. ο μέσος χωρικός παγανιστής της Σκανδιναβίας πίστευε ότι μια θυσία ίππου στον θεό Φρέυ θα εξασφάλιζε καλές σοδειές, δεν θα ήταν δύσκολο να πιστέψει ότι αφού οι ιεραπόστολοι δραστηριοποιούνται στην περιοχή τους χτίζοντας μάλιστα και οίκους του ξενόφερτου θεού τους χωρίς ο Τυρ, ο Όντιν, και ο Θωρ να ενοχλούνται, τότε πρέπει να έχει κι αυτός μια ισχύ, επομένως αξίζει λατρείας. Τα υλικά ευρήματα «μεικτής πίστης» υποδηλώνουν ότι παράλληλα με τους αρχαίους θεούς, είχε αναγνωριστεί και ο Ιησούς από μερικούς παγανιστές, γεγονός ενισχυτικό της θέσης μου. Σε κάθε περίπτωση αποτελεί ένα ενδιαφέρον θέμα για συζήτηση.

16)) Ένας παράγοντας υποχώρησης της παγανιστικής πίστης των Βίκινγκς προς όφελος του χριστιανισμού είναι και η ίδια η μορφή της σκανδιναβικής εθνικής θρησκείας.Μπορεί να διακρίνεται από ανεξάντλητο πλούτο ιδεών και θεϊκών μορφών, αλλά η έλλειψη συστηματοποίησης στη σύλληψή της και οι επιφανειακά απλές τελετουργίες, κατέρρεαν πιο εύκολα μπροστά στον αυστηρά καθορισμένο και άρτια οργανωμένο χριστιανισμό, με τα ιερά του βιβλία, τις φαντασμαγορικές λειτουργίες της εκκλησίας, το διακριτό ιερατείο, τις ευκρινώς προσανατολισμένες ιεραποστολές και τις πανίσχυρες και εύρωστες επισκοπές. Στον μεσαιωνικό σκανδιναβικό κόσμο δεν υπήρχε κάποια επίσημη θρησκεία σαφώς καθορισμένη, αλλά λίγο έως πολύ παρόμοια λατρευτικά μοτίβα ενός συνόλου θρησκευτικών πεποιθήσεων και ιεροπραξιών. Δεν υπήρχε οργανωμένο και διακριτό ιερατείο αλλά την οργάνωση θρησκευτικών λειτουργιών αναλάμβαναν οι τοπικοί ηγεμόνες σε επίπεδο τοπικής κοινότητας, ο πατέρας στο επίπεδο της οικογένειας και ο κάτοχος γαιών στο επίπεδο των μικρών αγροτικών οικισμών. Υπάρχουν ισχνές ενδείξεις για μεγαλύτερες θρησκευτικές γιορτές, κάθε εννέα χρόνια (συνήθως), σε λατρευτικά κέντρα όπως η Ουψάλα της Σουηδίας, αλλά σε κάθε περίπτωση η σκανδιναβική θρησκεία δεν διακρινόταν από την συμπαγή και ενδελεχή οργάνωση του χριστιανισμού. Πάντως πρέπει να αναφερθεί ότι κάποιες σκανδιναβικές τελετουργίες όπως αυτή του θεού της γονιμότητας Φρέυ στο ναό της Ουψάλα συκοφαντήθηκαν από τους χριστιανούς συγγραφείς οι οποίοι φρόντισαν να περιορίσουν το αριθμό μύθων που κατέγραψαν για την σκανδιναβική ομάδα θεών Βανίρ(στους οποίους ανήκε αρχικά ο Φρέυ), οι οποίοι με τις μυθικές ιδιότητές τους πρόσφεραν και διεύθυναν τον πλούτο της αγροτικής και οικονομικής κοινωνίας των Βίκινγκς. Ήταν σημαντικό για τους χριστιανούς επαγγελματίες να εξαφανίσουν τους θεούς της υπαίθρου και της θάλασσας, τους θεούς των οποίων οι λατρείες συνδέονταν με την επιτυχία της γεωργικής ή κτηνοτροφικής οικονομίας, της αλιείας και των εμπορικών ταξιδιών, δραστηριότητες ζωτικής σημασίας για τους Σκανδιναβούς τις οποίες θα ήθελαν να διατηρήσουν εφόσον σχετίζονταν με την επιβίωσή τους. Τέλος να αναφέρω ότι το περιβόητο ρουνικό αλφάβητο το οποίο χρησιμοποιούσαν οι Βίκινγκς για εγχαράξεις σε πέτρες, ξύλα, οστά κτλ σταδιακά αντικαταστάθηκε από το λατινικό κάθε τόσο που οι Σκανδιναβοί αφομοιώνονταν από ξένους δυτικοχριστιανικούς πληθυσμούς. Η αντικατάστασή του όμως οφείλεται εν μέρει και στις απαγορεύσεις χρήσης του από την Εκκλησία αφού οι ρούνοι θεωρήθηκαν υπολείμματα της αρχαίας θρησκείας ή συνδέονταν με μαγικές πρακτικές που τρόμαζαν τους χριστιανούς. Υπάρχουν περιπτώσεις που όποιος συλλαμβανόταν με κατοχή ρούνων θανατωνόταν, όπως συνέβαινε στην Ισλανδία του 17ου αιώνα, αλλά και σπάνιες περιπτώσεις που η χρήση τους συνεχίστηκε μέχρι τη σύγχρονη εποχή, όπως στην περιοχή Νταλάρνα της Σουηδίας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:Είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα η ιστορία του εκχριστιανισμού των Βίκινγκς. Μια αλλαγή θρησκευτικής ρότας που δεν ήταν καθόλου εύκολη στο σύνολό της διαδικασία και την οποία ο διάσημος Σουηδός ιστορικός συγγραφέας του προηγούμενου αιώνα Vilhelm Moberg ονομάζει εύστοχα «πόλεμο των 300 ετών».Συναντάμε ποικίλες διαδικασίες εκχριστιανισμού, που περιλαμβάνουν μεγαλεπήβολα πολιτικά σχέδια Βίκινγκ βασιλιάδων που υιοθετούν τον χριστιανισμό, οικονομικά και εμπορικά πλεονεκτήματα κατά μήκος των εμπορικών προσοδοφόρων αρτηριών, ακατάπαυστη δραστηριοποίηση φιλόδοξων ιεραπόστολων, βίαια μέτρα επιβολής συνοδευόμενα από διωγμούς και εκβιασμούς, αντίσταση των ντόπιων Σκανδιναβών, αφομοιώσεις πληθυσμών με επιγαμίες και συγκρητισμό θρησκευτικών πεποιθήσεων. Όλα αυτά συνθέτουν μια άκρως συναρπαστική εικόνα όπου ο μύθος συναντά τα πραγματικά γεγονότα, παραχωρώντας τη σκυτάλη στον εκάστοτε μελετητή να αποφασίσει ποιες μαρτυρίες πρέπει να κρατήσει και ποιες να απορρίψει. Ίσως αυτό να είναι και το γοητευτικό της υπόθεσης τελικά...

ΠΗΓΕΣ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

http://www.geocities.com/jvertesi/christscan.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Christianization_of_Scandinavia
http://www.bbc.co.uk/history/ancient/vikings/religion_01.shtml
http://findarticles.com/p/articles/mi_m0SOR/is_3_60/ai_57533381/pg_11
http://www.uoregon.edu/~kimball/Xtxion.Olga.Anna.htm
http://www.vikinganswerlady.com/index.shtml
http://www.ccel.org/s/schaff/history/4_ch02.htm

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

F.Donald Logan: Οι Βίκινγκς, εκδ. Οδυσσέας
R.I.Page: Μύθοι των Βόρειων, εκδ. Παπαδήμα
Ιωάννης Κωτούλας: Βίκινγκς – Οι Αδάμαστοι Πολεμιστές του Βορρά, εκδ. Περισκόπιο
Karlheinz Deschner: Η Εγκληματική Ιστορία του Χριστιανισμού, τόμος 8ος, εκδ. Κάκτος
Patrick Rooke: Οι Νορμανδοί, εκδ. Ευκλείδης
Βλάσης Ρασσιάς: Μια Ιστορία Αγάπης...(Η Ιστορία της Χριστιανικής Επικρατήσεως), τόμος Γ, εκδ. Ανοιχτή Πόλη

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν…..

Ένα εκπληκτικό και ιδιαίτερα φημισμένο εύρημα που μαρτυρεί την περίοδο της θρησκευτικής μετάβασης είναι η περίφημη ταπισερί της χριστιανικής Εκκλησίας Skogστην επαρχία Hälsingland της κεντρικής Σουηδίας. Χρονολογείται στα μέσα του 12ου αιώνα όταν πλέον ο χριστιανισμός είχε επικρατήσει στο μεγαλύτερο τμήμα της Σουηδίας και σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Εθνικών Αρχαιοτήτων στη Στοκχόλμη. Θεωρείται ότι παρουσιάζει μια εκκλησία στο κέντρο η οποία δέχεται επίθεση από άλογα, ιππότες και λιοντάρια μεταξύ άλλων.

Τι είναι τόσο σπουδαίο όμως με τη συγκεκριμένη μάλλινη ταπισερί που γοητεύει τους ερευνητές της σκανδιναβικής ιστορίας αλλά και τους απανταχού λάτρεις των αποσυμβολισμών γενικότερα?
Ας προσέξουμε ειδικότερα το αριστερό τμήμα της ταπισερί...

Διακρίνουμε τρεις αινιγματικές φιγούρες. Οι ερμηνευτές της σκανδιναβικής τέχνης δεν τις θεωρούν όμως και τόσο αινιγματικές αλλά θεωρούν ότι διαδραματίζουν συγκεκριμένο βαθύτερο ρόλο. Οι μορφές αυτές θεωρείται γενικά ότι παριστάνουν τρεις από τους κορυφαίους θεούς των Βίκινγκς, τους Όντιν, Θωρ και Φρέυ με χριστιανικό «καμουφλάζ», ώστε να θυμίζουν είτε χριστιανούς Αγίους, είτε μια σκανδιναβική εκδοχή της Αγίας Τριάδας(Ο Θωρ ας μην ξεχνάμε ότι είναι ο γιος του Όντιν). Συγκεκριμένα από τ’ αριστερά προς τα δεξιά απεικονίζεται ο Όντιν με τη μονόφθαλμη φιγούρα αφού ο Όντιν σύμφωνα με τη σκανδιναβική μυθολογία είχε θυσιάσει το ένα του μάτι για να αποκτήσει την θεϊκή του σοφία. Αριστερά του διακρίνεται ένα δέντρο το οποίο πιστεύεται ότι απεικονίζει το «Δέντρο του Κόσμου» ( Yggdrasil) στο οποίο σύμφωνα με την μυθολογία των Βίκινγκς κρεμάστηκε επί εννέα μερόνυκτα ο Όντιν προκειμένου να αποκτήσει τη γνώση των ρούνων. Δεξιά του Οντιν βρίσκεται ο γιος του Θωρ, ο οποίος κρατάει το σφυρί του (Μjollnir) που μοιάζει όμως υπερβολικά με τον χριστιανικό σταυρό! Δεξιά του συναντάμε την φιγούρα που ταυτίζεται με τον θεό της γονιμότητας και ευκαρπίας της γης Φρέυ ο οποίος κρατά ένα κομμάτι καλαμπόκι. Αυτή η διάταξη των τριών θεών στην ταπισερί, είναι η ίδια με αυτήν των ειδώλων των τριών θεών στο παγανιστικό ναό της Ουψάλα, σύμφωνα με τις περιγραφές του Αδάμ της Βρέμης. Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο οι τρεις φιγούρες της ταπισερί να αναπαριστούν Βίκινγκς βασιλιάδες που ταυτίζονταν όμως εύκολα στην τέχνη με σκανδιναβικές θεότητες.
Περαιτέρω ανάλυση της υπόλοιπης ταπισερί μπορούμε να βρούμε σ’ένα σύντομο αλλά εξαιρετικό άρθρο το οποίο προτείνω σε όλους να το διαβάσετε από την ιστοσελίδα

http://faculty.washington.edu/leiren/vikings2.html

Ένα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε από την περίφημη ταπισερί, είναι οι δύο δράκοι που κοσμούν την οροφή της εκκλησίας στο κέντρο της.
Και ακριβώς εδώ μου δίνεται η αφορμή να παρουσιάσω τα επόμενα σπουδαία ευρήματα της σκανδιναβικής θρησκευτικής μετάβασης...

ΟΙ ΞΥΛΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΩΝ ΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΕΝΩΝ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΩΝ

Χαρακτηριστικές του σκανδιναβικού τοπίου αμέσως μετά την επικράτηση του χριστιανισμού είναι οι πολυάριθμες ξύλινες εκκλησίες που οικοδομήθηκαν στη Σκανδιναβία και ειδικότερα στη Νορβηγία κατά τον 12ο και 13ο αιώνα, για τις οποίες έχει καθιερωθεί ο όρος Stave Churchesλόγω του τρόπου κατασκευής τους με δοκούς και ξύλινο «σκελετό». Μόνο στη Νορβηγία υπάρχουν στοιχεία για σχεδόν 1000 τέτοιες εκκλησίες μέχρι τον 14ο αιώνα! Υπάρχουν ενδείξεις ότι στους χώρους που ανεγέρθηκαν οι Stave Churches προϋπήρχαν παγανιστικοί χώροι λατρείας ή ιερά των Βίκινγκς, πολεμικά οχυρά ή ακόμα και πρώιμες χριστιανικές εκκλησίες. Αυτό που μας ενδιαφέρει και προκαλεί την προσοχή όλων είναι οι φιγούρες δράκων που διακοσμούν τις απότομες ξύλινες σκεπές τους!

Από πού να προήλθε άραγε αυτή η συνήθεια? Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι προήλθε από την συνήθεια των Βίκινγκς να διακοσμούν την πλώρη ορισμένων πολεμικών πλοίων τους με κεφαλές δράκων. Οι δράκοι της σκανδιναβικής μυθολογίας θεωρούνταν ίσως τα πιο τρομερά τέρατα και τοποθετώντας τις κεφαλές τους στην πλώρη οι Βίκινγκς θαλασσοπόροι πίστευαν ότι τρόμαζαν τα επικίνδυνα για τα πλοία τους μυθικά θαλάσσια «τέρατα» ή ότι θα τρομάζουν τους εχθρούς τους όταν αυτοί αντίκριζαν τα πλοία τους. Η τοποθέτηση λοιπόν δράκων στις οροφές των χριστιανικών εκκλησιών τους θεωρείτο ότι προστάτευε τους χριστιανούς πλέον προσκυνητές εντός της εκκλησίας από τα κακά πνεύματα, αλλά και την ίδια την εκκλησία από κινδύνους (φανταστικούς ή πραγματικούς). Σήμερα βέβαια η πρακτική αυτή έχει δραματικά μειωθεί αλλά ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στα πρώιμα χρόνια της εκχριστιανισμένης Σκανδιναβίας. Σχετικά με την κατασκευή δράκων στις οροφές των Stave Churches υπάρχει και η εναλλακτική άποψη ότι είχε προέλθει από τα Gargoyles που διακοσμούσαν διάφορους μεσαιωνικούς καθεδρικούς ναούς και η χρησιμότητα των οποίων ήταν να τρομάζουν τα κακά πνεύματα παρέχοντας προστασία. Προσωπικά θεωρώ πιο πιθανή την πρώτη εκδοχή ή έστω τον συνδυασμό των δύο ιδεών αν δεχτούμε ότι η άποψη των Gargoyles είναι αληθής. Κι αυτό γιατί οι πολυάριθμες εκκλησίες αυτού του τύπου θα έπρεπε να διαθέτουν κάποια στοιχεία οικεία στις παλιές αντιλήψεις των νέων προσήλυτων οι οποίοι δεν θα ξέχναγαν εύκολα τις παραδόσεις, τους θρύλους και τις διακοσμητικές τέχνες των προγόνων τους.

Ένα παραδοσιακό σκανδιναβικό στοιχείο που επιβίωνε στις εκκλησίες αυτές ήταν οι ρουνικές επιγραφές και πιθανώς κάποιες εικονογραφίες με σκηνές σκανδιναβικών μυθολογικών επεισοδίων. Οι περισσότερες Stave Churches παραγκωνίστηκαν και αντικαταστάθηκαν από μοντέρνες χριστιανικές εκκλησίες ενώ άλλες καταστράφηκαν από πολέμους και πυρκαγιές. Ας δούμε όμως μερικές εικόνες γνωστών ξύλινων σκανδιναβικών εκκλησιών, αυτών των υπέροχων κτισμάτων με την πολύτιμη ιστορική σημασία. Την προσοχή σας στους δράκους των σκεπών παρακαλώ

Η εκκλησία αυτή ανήκει στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.

Περισσότερες πληροφορίες για πολλές ακόμα ξύλινες εκκλησίες των παραπάνω τύπων επισκεφτείτε τo link http://en.wikipedia.org/wiki/Stave_church

ενώ ειδική λίστα για τις Νορβηγικές στις διευθύνσεις.

http://www.stavechurch.org/
http://www.arild-hauge.com/echurch.htm

ΤΟ ΣΦΥΡΙ ΤΟΥ ΘΩΡ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

Ένα από τα περισσότερο αγαπητά και διαδεδομένα φυλαχτά που φορούσαν στο λαιμό οι Βίκινγκς ήταν ένα σχέδιο του σφυριού του Θωρ (Mjollnir). Το σφυρί του Θωρ εμφανιζόταν στα περιδέραια σε διάφορες παραλλαγές αν και η πιο γνωστή και παγιωμένη ήταν η παρακάτω

Ωστόσο, με την σταδιακή χριστιανική διείσδυση και εν τέλει επικράτηση του χριστιανισμού, ο χριστιανικός σταυρός εμφανίζεται πλέον σε περιδέραια-φυλαχτά παράλληλα με το Mjollnir. Έχουν βρεθεί μάλιστα φυλαχτά τα οποία μπορούν να απεικονίζουν τόσο το σφυρί του σκανδιναβικού θεού του κεραυνού, όσο και τον χριστιανικό σταυρό. Χαρακτηριστικό δείγμα αποτελεί το ασημένιο ζωόμορφο φυλαχτό με τρύπα για να περνάει το λουρί που βρέθηκε στην Ισλανδία στη θέση Fossi (χρονολογίας 11ου αιώνα).

Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι το σφυρί του Θωρ που σχηματικά δεν απείχε και πολύ από τον χριστιανικό σταυρό, εξελίχθηκε σταδιακά σε μια παραλλαγή σταυρού υπό την χριστιανική επιρροή. Όμως μπορεί να φοριούνταν και «ανταγωνιστικά».

Επισήμανα κάπου στο κείμενό μου για τις διαδικασίες του εκχριστιανισμού, ότι ένας Βίκινγκ μπορούσε να λατρεύει τους παραδοσιακούς θεούς του και τον Χριστό ταυτόχρονα. Ίσως η καλύτερη απόδειξη της «μεικτής» αυτής πίστης είναι το καλούπι από σαπουνόπετρα που βρέθηκε στη Γιουτλάνδη της Δανίας και συγκεκριμένα στο Trendgarden, το οποίο μπορούσε να παράγει και τον χριστιανικό σταυρό και το σφυρί του Θωρ.Χρονολογείται στον 10ο αιώνα

http://www.pitt.edu/~dash/hammerpix.html

Ποιος θα το φανταζόταν? Καλούπι και για χριστιανούς και για ειδωλολάτρες λοιπόν! Τουλάχιστον εντυπωσιακό!

Θα πρέπει εδώ να αναφερθεί και ο χριστιανικός σταυρός του 9ου αιώνα που ανακαλύφθηκε στη Μπίρκα της Σουηδίας, όπου από τον 9οαιώνα άκμαζε χριστιανική κοινότητα όπως προαναφέραμε.

Συνεχίζεται...

Φεύγουμε για λίγο από τη Σκανδιναβία και πάμε στην Αγγλία όπου οι επιδρομές των Βίκινγκς ήταν διαρκείς, μέχρις ότου εγκατασταθούν εκεί μόνιμα στρεφόμενοι στον χριστιανισμό. Οι Βίκινγκς ανήγειραν πολλούς σταυρούς στην Αγγλία αλλά ένας ξεχωρίζει ιδιαίτερα. Στο κοιμητήριο του Γκόσφορθ στην Κουμβρία της βορειοδυτικής Αγγλίας συναντάμε ένα εντυπωσιακό εύρημα. Πρόκειται για έναν πανύψηλο σταυρό ο οποίος φιλοξενεί σύμφωνα με μια μερίδα ερευνητών ανάγλυφη σκηνή της σταύρωσης, αλλά και ανάγλυφες παραστάσεις της σκανδιναβικής μυθολογίας.

Εδώ όλος ο σταυρός

Η υποτιθέμενη σκηνή της σταύρωσης του Ιησού στο εύρημα.

Εναλλακτικά απεικονίζει την αναγέννηση του σκανδιναβικού θεού Baelder (γιος του Όντιν και της Φριγκ), αντίστοιχου των θνησκόντων και ανασταινόμενων Άδωνι, Όσιρι, Βάαλ κτλ

Η παρακάτω παράσταση του σταυρού ερμηνεύεται ως η προσπάθεια του Θωρ να ψαρέψει το Παγκόσμιο Ερπετό Γιορμουνγκαντ που κρυβώταν στο βυθό των ωκεανών.

Σύμφωνα με το σκανδιναβικό μύθο ο Θωρ το αντιμετώπισε αφού το έφερε στην επιφάνεια με τη βοήθεια του γίγαντα Χύμιρ και της βάρκας του. Προφανώς λοιπόν οι δύο φιγούρες της βάρκας είναι ο Θωρ και ο Χύμιρ σε μια παράσταση πολύ συχνή και από άλλες εικονογραφίες των Βίκινγκς. Όσο για το ελάφι που ποδοπατά του φίδι, εικάζεται ότι συμβολίζει τον Ιησού να νικά τον Σατανά.

Αυτό το σημείο από το κάτω μέρος του στελέχους του σταυρού θεωρείται ότι αναπαριστά το φύλλωμα του Παγκόσμιου Δέντρου Yggdrasil της σκανδιναβικής μυθολογίας.

Και γενικότερα οι παραστάσεις σκανδιναβικής μυθολογίας πάνω σε σταυρό είναι αρκετή για να θεωρηθεί είτε σκανδιναβικό μυθολογικό κατάλοιπο ή «μεικτή» πίστη από κάποιους Σκανδιναβούς αποίκους που παρά τον εκχριστιανισμό τους δενείχαν ξεχάσει ακόμα τον Θωρ, τον Λόκι και διάφορα επεισόδια της μυθολογίας-θρησκείας τους

Περαιτέρω ανάλυση των ανάγλυφων του σταυρού διαβάστε στις ιστοσελίδες

http://www.gosforthweb.co.uk/viking.html
http://freepages.history.rootsweb.ancestry.com/~catshaman/25pictst/Gosforth.htm

Η ΣΤΑΥΡΙΚΗ ΠΛΑΚΑ ΤΟΥ THORWALD

Στη Νήσο του Μαν (στο πρώτο μισό του 10ου αιώνα την αποίκησαν οι Βίκινγκς συναντώντας Κέλτες) , ανάμεσα στην Βρετανία και την Ιρλανδία, και συγκεκριμένα στην τοποθεσία Κιρκ Άντρεας, έχει βρεθεί τμήμα μιας σταυρικής πλάκας η οποία απεικονίζει ένα χριστιανικό και ένα σκανδιναβικό μυθικό επεισόδιο.

Ας δούμε το σκανδιναβικό

Βλέπουμε έναν λογχοφόρο άνδρα ο οποίος καρφώνει έναν λύκο που με τη σειρά του τον δαγκώνει στο πόδι. Στον ώμο του άνδρα έχει κουρνιάσει ένα κοράκι. Πρόκειται για σκηνή από τη Ραγκναροκ, δηλαδή από την τελική μάχη της σκανδιναβικής μυθολογίας όπου οι θεοί με τους ήρωες-πολεμιστές θα αναμετρηθούν με τις δυνάμεις του κακού. Ο άνδρας είναι ο θεός Όντιν που αντιμετωπίζει τον φοβερό λύκο Φένριρ και που σύμφωνα με τον μύθο θα τον κατασπαράξει. Το κοράκι είναι ένας από τους αγγελιαφόρους του Όντιν και συχνά απεικονίζεται στους μύθους με δύο κοράκια στον θρόνο του.

Ας δούμε τώρα τη χριστιανική πλευρά της πλάκας

Απεικονίζει έναν ιερέα να κρατά στο ένα χέρι το ευαγγέλιο και στο άλλο έναν σταυρό με τον οποίο χτυπά στο κεφάλι το φίδι από πάνω του. Ο ιερέας μάλιστα πατάει πάνω σ’ ένα τμήμα του φιδιού. Φαίνεται επίσης και το ψάρι ένα από τα σύμβολα των πρώιμων χριστιανών. Το μήνυμα που προφανώς προβάλλεται από τη συγκεκριμένη εικόνα είναι η νίκη του Χριστού απέναντι στο Σατανά. Μια όχι και τόσο ευανάγνωστη επιγραφή στο εύρημα αναφέρει τη φράση «Ο Thorwald σήκωσε τον σταυρό»

Για περισσότερες πληροφορίες του ευρήματος δείτε το http://www.iomguide.com/crosses/andreas/no128.php

ΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΒΙΚΙΝΓΚΣ

Έχει ενδιαφέρον να δούμε λίγα νομίσματα με χριστιανικά σύμβολα που έκοψαν Βίκινγκς άποικοι ή ντόπιοι προς τιμήν Βίκινγκ βασιλιάδων στη διάρκεια της ταραχώδους ιστορικής διαδρομής τους.

Νόμισμα από το Λονδίνο με χριστιανικό σταυρό από τη μία και απεικόνιση του Βίκινγκ βασιλιά Κανούτου του Μεγάλου στις αρχές του 11ου αιώνα.

Αναγράφει CNUT REX ANGLORU(M) δηλαδή «Κανούτος βασιλιάς των Άγγλων».

Νόμισμα που έκοψαν Δανοί Βίκινγκς άποικοι στην Αγγλία προς τιμήν του Άγγλου βασιλιά Εδμόνδου ο οποίος σύμφωνα με την χριστιανική παράδοση πέθανε μαρτυρικά όταν ηττήθηκε από έναν στρατό Βίκινγκς στην ανατολική Αγγλία.

Πιάστηκε αιχμάλωτος και του ζητήθηκε να πιστέψει στους θεούς των Βίκινγκς αλλά αυτός απέρριψε την πρόταση. Κατόπιν τον μαστίγωσαν, τον βομβάρδισαν με βέλη και τον αποκεφάλισαν με αποτέλεσμα να θεωρηθεί μάρτυρας από τους χριστιανούς και να ανακηρυχθεί επίσημα άγιος πιθανόν μέσα στον 10ο αιώνα, αν και η «αγιοσύνη» του αναγνωριζόταν από λαϊκές μάζες αρκετά νωρίτερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι 10-20 χρόνια μετά το θάνατο του Εδμόνδου είχαν αρχίσει οι Βίκινγκς άποικοι να τον τιμούν, γεγονός που μας δείχνει μια ταχύτατη αφομοίωση και αλλαγή θρησκευτικής ρότας από μια ομάδα Σκανδιναβών αποίκων.

Ασημένιο νόμισμα από την Υόρκη, έδρα των Βίκινγκς της Αγγλίας τον 10ο αιώνα. Το νόμισμα αναφέρεται στον Άγιο Πέτρο αλλά το αξιοσημείωτο είναι ο τρόπος γραφής του «Ι» από τη λέξη St. PETRI.

Το «Ι» όπως βλέπουμε έχει πάρει τη μορφή….του σφυριού του Θωρ! Άλλο ένα παγανιστικό κατάλοιπο εντός μια κοινότητας εκχριστιανισμένων Σκανδιναβών?

Υπάρχουν πολλά άλλα νομίσματα, όμως σταματώ εδώ για να παραθέσω κι άλλου είδους ευρήματα.

ΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΡΑΓΓΩΝ

Οι Σκανδιναβοί μισθοφόροι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας έχουν αφήσει ορισμένα αξιόλογα ευρήματα που επιβεβαιώνουν την ένταξή τους στον χριστιανικό κόσμο.
Ας δούμε μερικά από τα σπουδαιότερα όπως τα παραθέτει η ιστοσελίδα

http://members.ozemail.com.au/~chrisandpeter/relics/relics.html

Σφραγίδα του 1100 στην οποία κάποιος Βάραγγος με το ελληνικό όνομα Βάρδας ζητάει τη βοήθεια του Θεού.

Εξαιρετικό εύρημα αποτελεί ο διπλός χρυσός σταυρός του 13ου-14ου αιώνα που ανήκει σε κάποιον Γεώργιο Βαραγγόπουλο, εξελληνισμένο απόγονο Βαράγγου. Ο μπροστινός ένθετος σταυρός είναι από λάπις λάζουλι, ενώ η πίσω όψη αναγράφει μια επίκληση προστασίας προς τον Θεό. Αν είναι σωστή η πληροφορία που μας δίνει η παραπάνω ιστοσελίδα το εύρημα μπορούμε να το βρούμε στο μουσείο Μπενάκη.

Οι δύο ρουνικές επιγραφές των Βαράγγων (πιθανότατα) στην Αγιά Σοφιά της Κωνσταντινούπολης.

http://en.wikipedia.org/wiki/Runic_inscriptions_in_Hagia_Sophia

Δυστυχώς είναι και οι δύο δυσανάγνωστες αλλά εικάζεται ότι μνημονεύουν τους δύο Βάραγγους που τις χάραξαν. Στην πρώτη διακρίνεται το σκανδιναβικό όνομα Halfdan και στη δεύτερη το Ισλανδικό όνομα Ari.

Δύο βυζαντινά νομίσματα που μετέφεραν Σκανδιναβοί μισθοφόροι του Βυζαντινού στρατού στις βόρειες πατρίδες τους.

Συγκεκριμένα βρέθηκαν στη Γκότλαντ, φημισμένο σουηδικό νησί της Βαλτικής, γνωστό για την εμπορική του κίνηση και τα σπουδαία ευρήματα της Βίκινγκ περιόδου. Στο πρώτο (1028 – 1034) διακρίνεται η Παναγία που κρατά τον Ιησού. Ενώ στο δεύτερο (945 – 1055) διακρίνεται πάλι κάποια ιερή μορφή του χριστιανισμού, ενώ και στα δύο πιθανώς και αυτοκράτορες του Βυζαντίου.

Συνεχίζεται...

Άφησα για το τέλος μερικά ευρήματα με μεγάλο ενδιαφέρον διότι συνδέονται ως ένα βαθμό και με την Ελλάδα,τουλάχιστον αυτό που έβλεπαν ως Ελλάδα οι Βίκινγκς τυχοδιώκτες. Οι Ρουνικοί λίθοι επιγράφονταν με ρουνικό αλφάβητο στην αρχαία Νορβηγική (τη γλώσσα που μιλούσαν οι περισσότεροι Σκανδιναβοί την περίοδο των Βίκινγκς) και συνοδεύονταν από κάποιο σύμβολο με κύριο μήνυμα (ως επί το πλείστον) να μνημονεύσουν το ταξίδι και τον χαμό ή θάνατο ενός προσώπου. Γι’ αυτό οι ρουνικοί λίθοι στήνονταν από κάποιο συγγενικό μέλος του αποθανόντα. Αυτό που μας ενδιαφέρει στο θέμα μας, είναι πώς από τα αναμνηστικά αυτά μνημεία τεκμηριώνεται ο εκχριστιανισμός.

Αν και οι λίθοι με ρουνικές επιγραφές χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα εδώ θα εξετάσω μόνο την τάση ανέγερσης λίθων από εκχριστιανισμένους Βίκινγκς, με χριστιανικό μήνυμα το οποίο εκφράζεται με το σύμβολο του σταυρού ή και με το περιεχόμενο της επιγραφής.

Λοιπόν, η πλειοψηφία των προαναφερθέντων ρουνικών λίθων έχει βρεθεί στη Σουηδία, αν και η τάση ανέγερσής τους ξεκίνησε από τον αναμνηστικό λίθο που άφησε στη Δανία στην πόλη Jelling της Γιουτλάνδης ο Βίκινγκ βασιλιάς Χάραλντ ο Κυανόδους, όταν βαπτίστηκε χριστιανός γύρω στο 960. Στη μια πλευρά του λίθου φαίνεται εικόνα της σταύρωσης του Ιησού, ενώ στην άλλη ένα λιοντάρι που γραπώνει με τα νύχια του ένα φίδι. Η επιγραφή στον λίθο αναφέρει ρητά και αποκαλυπτικά « ο Χάραλντ διέταξε την κατασκευή του μνημείου στη μνήμη του πατέρα του Gormr και της μητέρας του Thyrve: Ο Χάραλντ κέρδισε για τον εαυτό του όλη τη Δανία και τη Νορβηγία και έκανε τους Δανούς χριστιανούς».

Η εικόνα της σταύρωσης από το μνημείο του Χάραλντ του Κυανόδοντα

Δείτε ανάλυση του ευρήματος εδώ
http://www.fortidensjelling.dk/jellinge56.htm

Το μνημείο του Κυανόδοντα λοιπόν αποτέλεσε αφετηρία για μια ολόκληρη τάση ανέγερσης ρουνικών λίθων-μνημείων τα οποία βρίσκονται στη συντριπτική πλειοψηφία τους στη Σουηδία. Η χρονολογία τους τοποθετείται στο διάστημα 10ου – 12ου αιώνα.

Εδώ θα βάλω εικόνες και περιγραφές από τους ρουνικούς λίθους χριστιανών Βίκινγκς που σχετίζονται με τα ταξίδια τους στην Βυζαντινή αυτοκρατορία την οποία οι Σκανδιναβοί τυχοδιώκτες ονομάζουν Ελλάδα.
Δείτε τα ευρήματα συνοπτικά εδώ http://en.wikipedia.org/wiki/Greece_Runestones

Αυτοί οι Σκανδιναβοί ήταν είτε μισθοφόροι, είτε ταξιδευτές-έμποροι που επισκέφθηκαν την αυτοκρατορία. Ο αριθμός των λίθων είναι γύρω στους 30.

Κλασικό δείγμα αποτελεί ο παρακάτω λίθος

Αναγράφει
«η Ástríðr έστησε αυτούς τους λίθους στη μνήμη του συζύγου της Eysteinn, ο οποίος επιτέθηκε στην Ιερουσαλήμ και πέθανε στην Ελλάδα.

Ο επόμενος ρουνικός λίθος αναφέρει

Η Tofa και ο Hemingr ανήγειραν αυτό τον λίθο στη μνήμη του γιού τους Gunnarr. Πέθανε στο εξωτερικό ανάμεσα σε πολλούς Έλληνες. Ας βοηθήσουν την ψυχή του ο Θεός και η μητέρα του Θεού.

Ο παρακάτω λίθος μνημονεύει επίσης κάποιον πολυταξιδεμένο Βίκινγκ που κέρδισε μεγάλο πλούτο από τις αποστολές του στην Ελλάδα.

Γενικά οι περισσότεροι ρουνικοί λίθοι που ανεγέρθηκαν από Βίκινγκς συγγενείς μισθοφόρων, ταξιδευτών ή και εμπόρων παρουσιάζουν το παραπάνω μοτίβο με τον χριστιανικό σταυρό να πρωτοστατεί στο εύρημα.

Ομοίως, έχουν αναγερθεί ρουνικοί λίθοι από Σκανδιναβούς στη μνήμη συγγενών ή συζύγων τους για ταξίδια

Στην Ιταλία
http://en.wikipedia.org/wiki/Italy_Runestones

Στην Αγγλία
http://en.wikipedia.org/wiki/England_Runestones

Στη Βαλτική, στη Ρωσία και στην Ουκρανία
http://en.wikipedia.org/wiki/Varangian_Runestones

Ο σταυρός είναι το σύμβολο που κυριαρχεί στην πλειοψηφία των ρουνικών λίθων καθιστώντας τα μνημεία αυτά, πολύτιμα για την σκιαγράφηση ενός μέρους της ιστορίας εκχριστιανισμού των Βίκινγκς...

Γενικά οποιαδήποτε σχόλια, διορθώσεις, συμπληρώσεις, εκτιμήσεις, απόψεις, προτάσεις βιβλίων κτλ είναι ευπρόσδεκτες.

Στην πορεία θα καταθέσω μερικά ακόμα στοιχεία...

Τελειώνω λοιπόν με....καλλιτεχνική νότα, ένα τραγούδι με εντυπωσιακό βίντεο που αναφέρεται με κάποια μελαγχολία σε ακριβώς αυτό το θέμα. Στον εκχριστιανισμό των θαρραλέων πολεμιστών του Βορρά και την απώλεια του Θωρ, του Όντιν, του Φρέυ και των λοιπών ηρώων του σκανδιναβικού πανθέου, που παρά τον παραγκωνισμό τους συνεχίζουν να γοητεύουν κάθε ερευνητή των αρχαίων θρησκειών και του μυστηρίου...

http://www.youtube.com/watch?v=hDpc-831GPs
(μα τι αντιπαθητική φάτσα που έχει ο παχύδερμος ιεραπόστολος!)

One man rode the way through the woods
Down to Asa bay
Where dragon ships had sailed to sea
More times than one could say
To see with own eyes the wonder
People told of from man to man
The God of all almightyness
Had arrived from a foreign land

The rumours told of a man
Who had come from the other side the seas
Carrying gold cross around neck in chain
And spoke in strange tongue of peace
He had come with strange men in armour
Dressed in purple shirts and lace
Smelling not of beer but flowers
And with no hair in face

And the bold man carrying cross
Had told all one of Asa bay
The God of all man woman child had come
To them all save
And to thank Lord of Heaven
One should build to God a house
And to save one's soul from Hell
One should be baptised and say vows

A man of pride with the Hammer told new God
To build his house on own
And spoke loud of the Gods of their fathers
Not too long time gone
The rumours said the man with a beard like fire
And the Hammer in chain
By men in armour silenced was and by
Their swords was slain

Those who did not pay the one coin
Of four to man of new God
Whipped was twenty and put in chains then locked
By their neck to the log (To the log...)
And so all of Asa bay did build
A house of the cross
Every hour of daylight they did sweat
Limbs ached because faith does cost

And on the day two hundred
There it stood white to the sky
The house of the God of the cross
Big enough to take two dragon ships inside
And all of Asa bay did watch
The wonder raise to the sky
Now must the God of the cross be pleased
And satisfied

Just outside the circle of the crowd
One old man did stand
He looked across the waters
And blotted the sun out of his eyes with one hand
And his old eyes could almost see
The dragon ships set sail
And his old ears could almost hear
Men of great numbers call out Oden's hail

And though he did know already
Though he turned face towards sky
And whispered silent words forgotten
Spoken only way up high
Now this house of a foreign God does stand
Now must they leave us alone
Still he heard from somewhere in the woods
Old crow of wisdom say
...people of Asa land, it's only just begun...

1.Παρατηρώντας το σχέδιο που έχουν χαραγμένο πάνω τους οι ρουνικοί λίθοι, βλέπω κάτι κατά τη γνώμη μου παράδοξο.Είναι το σώμα ενός φιδιού εγγεγραμένο στο λίθο(χαραγμένο με ρουνική γραφή) που η ουρά του καταλήγει σε σταυρό.Μια άλλη άποψη ίσως για το φίδι μέσα στη θρησκευτική τέχνη.

2. Ανάφερες τις μορφές του δράκου προστάτη στις οροφές των εκκλησιών, αντίστοιχα παγανιστικά σύμβολα όπως είναι οι γρύπες και άλλα μυθολογικά τέρατα, συναντάμε και σε γοτθικές εκκλησίες όπως για παράδειγμα στη Παναγία των Παρισίων(στο πάνω μέρος της εκκλησίας)

Από μία άλλη γωνία η πρόσοψη της Παναγίας των Παρισίων (δεν ήθελα να αλλοιώσω το μέγεθος της εικόνας γι αυτό βάζω το σχετικό link εδώ, μπορούμε να δούμε (σχετικά) τις μορφές στο πάνω μέρος στους πύργους.

Επίσης άλλες δύο εικόνες η μία με γρύπες στο κιονόκρανο και οι άλλη με δράκους από τις Γοτθικές εκκλησίες του Saint-Pierre και Saint-Caprais de Mozac (στην Auvergne, Γαλλία).

quote:

---

Trexagireve- Ἠ προπαγάνδα
ενάντια στον χριστιανισμό , είναι κι εδώ το θέμα ,οπως και στα άλλα
θέματα του χώρου αυτού...

---

Trexagireve δεν βλέπω καμία προπαγάνδα εδώ μέσα,οπως και στα άλλα θέματα του χώρου αυτού...
αλλά μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα με αρκετές πήγες αλλά και βιβλιογραφία ώστε να μπορέσουμε να διασταυρώσουμε την κάθε πληροφορία που μας δίνει ο Agnostic .

Όπως και εξίσου σημαντικό είναι και αυτό που γράφει …

«Είναι ευνόητο από τα παραπάνω ότι δεν μπορούμε να συναγάγουμε μια πλήρως τεκμηριωμένη και αξιόπιστη εικόνα του θέματος. Θα έλεγα ότι κατέχουμε ένα μέρος των διαδικασιών εκχριστιανισμού των Βίκινγκς, όμως ένα άλλο - πιθανόν εξίσου σπουδαίο - παραμένει στην αφάνεια λόγω έλλειψης πηγών αλλά και της προβληματικής φύσης των υπάρχουσων, στις οποίες τα ιστορικά στοιχεία αναμειγνύονται με τα μυθοπλαστικά, δημιουργώντας έτσι δυσκολίες στο να κατανοήσουμε τι είναι πραγματικό και τι μυθοπλασία .»

Όσο για το φίδι των ρουνικών λίθων που σχηματίζεται από τα ρουνικά σημεία, πιθανότατα αναπαριστά δράκο ή ερπετό της σκανδιναβικής μυθολογίας.

http://en.wikipedia.org/wiki/Runestone#Imagery

Π.χ. το Παγκόσμιο Ερπετό Jörmungandr
που σύμφωνα με το μύθο αποτελεί τον αντίπαλο του Θωρ στην τελική καταστροφική μάχη μεταξύ Θεών και Δυνάμεων του Κακού(τη Ραγκναροκ που ανέφερα και νωρίτερα) θεωρείται τόσο τεράστιο που περικύκλωνε τον κόσμο, σύμφωνα με τη σκανδιναβική μυθολογική αντίληψη. Αυτή η αντίληψη φαίνεται να ταιριάζει με το φίδι στους ρουνικούς λίθους, που επίσης φαίνεται να έχει κυκλωτική στάση. Βέβαια, μπορούν να προταθούν κι άλλες ερμηνείες που δεν έχω υπόψη. Σχετικά με το μοτίβο του φιδιού στους ρουνικούς λίθους, πιστεύω ότι εφόσον έγινε η αρχή από κάποιον/κάποιους, απλά θα διαδόθηκε σαν "μόδα".
Πολύ ενδιαφέρουσες οι παρατηρήσεις σου πάντως. Thanks

- elo ευχαριστώ. Ηταν κοπιαστική, αλλά ευχάριστη διαδικασία η ανεύρεση στοιχείων για το συγκεκριμένο θέμα.

- τρεχαγύρευε, καμία προσπάθεια καταδίκης του χριστιανισμού εκ μέρους μου. Αν διαβάσεις τα στοιχεία που παραθέτω θα συναντήσεις και ειρηνικές διαδικασίες εκχριστιανισμού των Βίκινγκς. Για μένα δεν τίθεται θέμα καταδίκης ή αθώωσης ενός θρησκευτικού ρεύματος, για γεγονότα που διαδραματίστηκαν πριν 8 και 10 αιώνες! Αυτές οι αντιλήψεις είναι κενές ουσίας και περιεχομένου κατ'εμέ. Εκτός από αυτό, σου φαίνεται λογικό να επιχειρώ με το εν λόγω θέμα να καταδικάσω τον χριστιανισμό, παραθέτωντας τόσο σπουδαία χριστιανικά ευρήματα που δύσκολα θα μάθαινες από το ελληνικό διαδίκτυο?

Επίσης κάνεις το λάθος να βλέπεις τη μία μόνο πτυχή των Βίκινγκς στον ιστορικό στίβο, αυτή των πολεμοχαρών ληστών-πειρατών. Κακώς. Με την περιοριστική αυτή οπτική χάνεις μια εξίσου σπουδαία παράμετρο του πολιτισμού τους. Αυτή των εξαιρετικών καλλιτεχνών, των ικανότατων ναυπηγών, των θαρραλέων θαλασσοπόρων-εξερευνητών και των αεικίνητων πολυταξιδεμένων εμπόρων. Ψάξ' το λίγο περισσότερο το θέμα και θα συμφωνήσεις

Βιαιότητες διέπραξαν όλοι οι λαοί στην ιστορική τους πορεία. Οι Βίκινγκς δεν έκαναν τίποτε πολύ διαφορετικό όσον αφορά τη βία, απ'ότι έκαναν οι περισσότεροι ιστορικοί λαοί.

quote:

---

Π.χ. το Παγκόσμιο Ερπετό Jörmungandr
που σύμφωνα με το μύθο αποτελεί τον αντίπαλο του Θωρ στην τελική καταστροφική μάχη μεταξύ Θεών και Δυνάμεων του Κακού(τη Ραγκναροκ που ανέφερα και νωρίτερα) θεωρείται τόσο τεράστιο που περικύκλωνε τον κόσμο, σύμφωνα με τη σκανδιναβική μυθολογική αντίληψη. Αυτή η αντίληψη φαίνεται να ταιριάζει με το φίδι στους ρουνικούς λίθους, που επίσης φαίνεται να έχει κυκλωτική στάση. Βέβαια, μπορούν να προταθούν κι άλλες ερμηνείες που δεν έχω υπόψη.

---

Αν το πάμε παραπέρα θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα παραλληλισμό με τον ουροβόρο όφι(κατά την Ορφική Κοσμολογία τυλίγει το Κοσμικό Αυγό), μόνο που στην περίπτωση αυτή αντί να καταλήγει η κυκλική κίνηση στο να δαγκώνει την ουρά του, καταλήγει στο σύμβολο του σταυρού.

Wolf

quote:

---

trexagireve

Αγαπητοί φίλοι, είπαμε να αλλάξουμε την ιστορία,
αλλά να κάνουμε και τους Βίκνγκς, ...φιλήσυχους ιθαγενείς,
μόνο και μονο για να κατηγορήσουμε τον χριστιανισμό,
δείχνει μια καθαρή εμπάθεια... τόσο πολύ πια!

---

Κανείς δεν έκανε τους Βίκινγκς, ...φιλήσυχους ιθαγενείς ούτε κατηγόρησε τον χριστιανισμό για κάτι στο τόπικ. Απορώ πού το είδες ρε συ τρέχα. Ούτε αναφέρθηκε κανείς στους δωδεκαθεϊστές. Απ'ότι φαίνεται δεν έχεις διαβάσει σχεδόν τίποτα απ'αυτά που γράφω. Χαλάρωσε, ηρέμησε, και άνοιξε κάποιο σχετικό βιβλίο για τους Βίκινγκς αν θες να αποκτήσεις πληρέστερη ενημέρωση. Δες τουλάχιστον το θέμα από την εγκυκλοπαιδική-επιμορφωτική σκοπιά, όπως πολύ σωστά σου προτάθηκε.

Φιλικά...

Lost in Necropolis

La ville de la mort

quote:

---

quote:

---

trexagireve

Αγαπητοί φίλοι, είπαμε να αλλάξουμε την ιστορία,
αλλά να κάνουμε και τους Βίκνγκς, ...φιλήσυχους ιθαγενείς,
μόνο και μονο για να κατηγορήσουμε τον χριστιανισμό,
δείχνει μια καθαρή εμπάθεια... τόσο πολύ πια!

---

Κανείς δεν έκανε τους Βίκινγκς, ...φιλήσυχους ιθαγενείς ούτε κατηγόρησε τον χριστιανισμό για κάτι στο τόπικ. Απορώ πού το είδες ρε συ τρέχα. Ούτε αναφέρθηκε κανείς στους δωδεκαθεϊστές. Απ'ότι φαίνεται δεν έχεις διαβάσει σχεδόν τίποτα απ'αυτά που γράφω. Χαλάρωσε, ηρέμησε, και άνοιξε κάποιο σχετικό βιβλίο για τους Βίκινγκς αν θες να αποκτήσεις πληρέστερη ενημέρωση. Δες τουλάχιστον το θέμα από την εγκυκλοπαιδική-επιμορφωτική σκοπιά, όπως πολύ σωστά σου προτάθηκε.

Φιλικά...

Lost in Necropolis

La ville de la mort

---

Ειλικρινά μπράβο!

In anticipation of my resurrection...

quote:

---

Η Αγία Όλγα, η οποία ήταν Βίκινγκ γεννημένη στη Σουηδία και ο εγγονός της Βλαδίμηρος Ά. Η δούκισσα Όλγα μετά το θάνατο του άντρα της το 945 ανέλαβε τη διακυβέρνηση του κράτους των Ρως και βαφτίστηκε χριστιανή είτε το 955 στο Κίεβο, είτε το 957 κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στην Κωνσταντινούπολη για να συναντήσει τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο. Το δεύτερο σημαντικό όνομα σχετικά με τον εκχριστιανισμό των Ρως, ο πρίγκιπας Βλαδίμηρος Ά, παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Άννα, την αδερφή του Βασίλειου του Βουλγαροκτόνου, και βαπτίστηκε χριστιανός στην Χερσώνα της Κριμαίας.

---

Edited by - samuel1974 on 08/10/2008 13:19:23

Οι βικιπέδιες αναφέρουνε ό,τι

...προσπάθησε να μεταρρυθμίσει τον σλαβικό παγανισμό, καθιερώνοντας τη λατρεία του Περούν ως υπέρτατης θεότητας. Η προσπάθεια απέτυχε και τον οδήγησε στην απόφαση να εισαγάγει κάποια μονοθεϊστική θρησκεία από τα γειτονικά κράτη.

Ελληνόφωνη βικιπέδια:
http://el.wikipedia.org/wiki/Βλαδίμηρος_Α'_του_Κιέβου

Σύμφωνα με την γερμανόφωνη βικιπέδια:
http://de.wikipedia.org/wiki/Wladimir_I.

Μετά την απόφαση του να εισαγάγει κάποια μονοθεϊστική θρησκεία, κάλεσε θεολόγους και διαβασμένους απ όλες τις θρησκείες και αποφάσισε τελικά να ασπαστέι τον Χριστιανισμό. Σύμφωνα με την παράδοση (και τα Χρονικά του Νέστορα) απέριψε τον Ισλαμισμό, λέγοντας τα εξής: "Ο Ρως αγαπάει το ποτό και δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αυτό"...

Σύμφωνα με την αγγλόφωνη βικιπέδια
http://en.wikipedia.org/wiki/Vladimir_I_of_Kiev

...απέριψε τον Ιουδαϊσμό, λέγοντας στους Ιουδαίους απεσταλμένους, ότι η απώλεια της Ιερουσαλήμ είναι σημάδι, ότι έχουνε εγκαταλειφθεί απο τον Θεό.

...και δεν του άρεσανε οι Εκκλησίες των Γερμανών, αλλά έμεινε κατενθουσιασμένος απο την λειτουργία στην Άγια Σοφιά.

Έτσι βαπτίστηκε Χριστιανός και ήτανε ο πρώτος ηγέτης της Ευρώπης, που παντρεύτηκε μια Πορφυρογέννητη.

Η βάπτιση του Βλαδίμιρου

Αισθάνθηκα την ανάγκη να σ'ευχαριστήσω και εγώ για την έξοχη όσο και επίπονη εργασία σου.

Ο τρόπος γραφής σου και το πλήθος των πληροφοριών που έδωσες, ιδιαίτερα για ένα θέμα με το οποίο δεν είχα ασχοληθεί ποτέ, ήταν θαυμάσια.

Συγχαρητήρια!

Φιλικά

Κηφεύς

quote:

---

Μπορούμε να πούμε λοιπόν, αγαπητέ Σαμουήλ, ότι ο
εκχριστιανισμός των Βίκινγκς, ήταν μάλλον ότι
καλύτερο μπορούσε να τους τυχει εκείνο το διάστημα...
Τους καλλιέργησε, τους έδωσε πιο λεπτή τέχνη και
γενικά τους έφερε εκεί που ήταν οι υπόλοιποι
σύγχρονοι των λαοί.

---

HASTA LA VICTORIA SIEMPRE

quote:

---

trexagireve

Φίλε Agnostic, χαίρομαι που σε ξαναδιαβάζω, απλά
ξέρεις καλά πως η λέξη εκχριστιανισμός που συνοδεύεται
απο τη λέξη επιβολή, δεν δείχνουν παρά αντιχριστιανική
διάθεση. Στο κάτω κάτω, δεν είδα να γράφεις κανένα θετικό
αποτέλεσμα... Αν παράδειγμα σταμάτησαν οι λεηλασίες των
παραλίων της Μεσογείου, του Ατλαντικού, και λοιπών περιοχών.
Αν η ζωή των Βίκινγκς έγινε πιο ήπια, πιο πολιτισμένη, αν αναπτύχθηκαν
τα γράμματα που ήταν σε πρωτόγονη μορφή, και άλλα θετικά που
σε μια τέτοια περίπτωση υπάρχουν...
Για να μη λέτε ὀτι είμαι εγώ προκατειλημένος...Θετικά υπάρχουν;
Γιατι άν δεν υπάρχυν σημαίνει ότι πάλι κάνετε επίθεση στον "κακό"
χριστιανισμό που δεν άφησε πουθενά για πουθενά την "πατρώα" θρησκεία...
Τον καημό των αμετανόητων...

---

Φίλε μου τρέχα, θα διαφωνήσω στο ότι η λέξη εκχριστιανισμός όταν συνοδεύεται από τη λέξη επιβολή δηλώνει αυτόματα και αντιχριστιανική διάθεση. Εφόσον αποφάσισα να δημιουργήσω το συγκεκριμένο θέμα και στις πηγές που μελέτησα συνάντησα περιπτώσεις εκχριστιανισμού και με επιβολή από την κεντρική εξουσία, έπρεπε να το αναφέρω, αλλιώς το θέμα θα ήταν ελλιπές.

Δεν έθεσα θέμα θετικών επακόλουθων αφού κύριος σκοπός του θέματος ήταν να σκιαγραφήσω τα γεγονότα, τις μαρτυρίες και τις διαδικασίες που έφεραν την θρησκευτική μεταστροφή των Σκανδιναβών, με παράλληλη αναφορά σε αρχαιολογικά-υλικά ευρήματα που συμπληρώνουν τα παραπάνω και που προσωπικά με εντυπωσίασαν. Αν θες μπορούμε να συζητησουμε τα θετικά αφού το έθεσες. Ένα από τα θετικά για τους σκανδιναβικούς πληθυσμούς ήταν όντως η αναπτυξη των γραμμάτων και της λογοτεχνίας. Θετικό αποτέλεσμα μπορεί να χαρακτηρισθεί και η σταθεροποίηση του εμπορικού δικτύου της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης.

Όσο για το αν σταμάτησαν οι λεηλασίες στη Μεσόγειο, στον Ατλαντικό και αλλού...θα είμαι πιο συγκρατημένος αφού σηκώνει πολύ συζήτηση το θέμα. Θέλω να πω ότι μπορεί η Ευρώπη με τον εκχριστιανισμό των Βίκινγκς να γλίτωσε από τις λεηλασίες τους αλλά οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις που έχουν επακόλουθο τις λεηλασίες, δεν σταμάτησαν να ταλανίζουν τους Ευρωπαίους. Αν ρίξεις μια γενική ματιά στην Ευρωπαϊκή ιστορία μετά το τέλος της εποχής των Βίκινγκς θα συναντήσεις αρκετούς αιματηρούς πολέμους στους οποίους εμπλέκονται χριστιανικά κράτη.

Ας μην ξεχνάμε ότι μερικά χρόνια μετά των εκχριστιανισμό των περισσότερων Βίκινγκς ξεκινούν οι Σταυροφορίες. Εχει άραγε κάποια σημαντική διαφορά η λεηλασία και η σφαγή ενός πληθυσμού, είτε γίνεται από χέρια ειδωλολατρών, είτε από χριστιανών? Υπάρχει διάκριση στη βία?

quote:

---

samuel1974

Ο Agnostic έκανε πολύ δουλεία, αν όμως στα περισσότερα απο αυτά που λέει βασίζεται σε ιστορικά στοιχεία συγγραφέων, στυλ Ρασιά, τότε...

---

Καταλαβαίνω τι εννοείς και πρέπει λοιπόν να ξεκαθαρίσω τη θέση μου. Γενικά επειδή η βιβλιογραφία στην Ελλάδα για το συγκεκριμένο θέμα είναι εξαιρετικά περιορισμένη αγόρασα και τον Ρασσιά (τον Γ τόμο) γνωρίζοντας πάνω κάτω το ύφος που θα συναντούσα στο βιβλίο του. Ο Ρασσιάς γενικά προσπαθεί να προβάλλει μόνο το βίαιο σκέλος της χριστιανικής επικράτησης στη Σκανδιναβία, και συχνά χρησιμοποιεί γλαφυρούς χαρακτηρισμούς για πρόσωπα και καταστάσεις, κατι το οποίο δεν εκτιμώ ιδιαίτερα. Π.χ. Στο βιβλίο του περιγράφει συχνά τον Ολαφ Τρύγκβασον που εκχριστιάνισε με βίαιες μεθόδους τα παράλια της Νορβηγίας ως "τερατώδη βασιλιά". Εγώ προσπάθησανα αποφύγω τέτοιες εκφράσεις στην παράθεση των στοιχείων υιοθετώντας ένα περισσότερο ψυχρό ύφος και όχι πολωμένο και εκκεντρικό. Όμως σε γενικές γραμμές αυτά που γράφει ο Ρασσιάς αναφορικά με τις περιπτώσεις βίαιου εκχριστιανισμού των Σκανδιναβών τα διασταύρωσα και με άλλες πηγές που έδωσα, τόσο από το διαδίκτυο, όσο και από βιβλιογραφία.

Αντίθετα κάποια άλλα στοιχεία που αναφέρει και δεν μπόρεσα να τα διασταυρώσω προτίμησα να τα αφήσω έξω μέχρι νεωτέρας. Για παράδειγμα στο βιβλίο του παραθέτει διάφορους νόμους του Κανούτου οι οποίοι αναφέρονται σε φυλακίσεις όσων τελούν θυσίες ζώων σε δαίμονες, όσων τρώνε κοντά σε ειδωλολατρικούς χώρους ή καταναλώνουν τροφές που προέρχονται από ειδωλολατρικές θυσίες, δίνοντας πηγή έναν συγγραφέα Benjamin Thorpe από το έργο Monumenta Eccleseastica, London 1840. Παραθέτει άλλον ένα νόμο σύμφωνα με τον οποίο ο Κανούτος όρισε να γνωρίζουν οι υπήκοοί του από στήθους την "Κυριακή Προσευχή" και να μεταλαμβάνουν τουλάχιστον 3 φορές το χρόνο υποχρεωτικά. Για το νόμο αυτό δίνει πηγή κάποιον Hauck,τόμος 3, σελ 641, αλλά δεν αναγράφεται όλο το έργο αυτού του Hauck στην βιβλιογραφία που δίνει στο τέλος του Γ τόμου αφού υποτίθεται ότι θα την δίνει στον Α τόμο. Γι'αυτό στην παράθεση στοιχείων έβαλα μόνο το νόμο που απαγορεύει την λατρεία του ήλιου, της σελήνης, των δέντρων, των πετρών κτλ αφού τον βρήκα σε βιβλίο από το google-books και πιο έμμεσα από αυτό το σάιτ.

Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι λέει ανακρίβειες για τους σχετικούς νόμους ο Ρασσιάς. Απλά εγώ δεν κατάφερα να τους βρω. Αν μπορούσε κάποιος άλλος να τους επιβεβαιώσει έχει καλώς. Πάντως οι περισσότερες πηγές που έδωσα δεν είναι σε "στυλ Ρασσιά". Αν ρίξεις μια ματιά θα το διαπιστώσεις και μπορώ αν θες να σου πω και πιο συγκεκριμένα από πού πήρα αρκετές από τις πληροφορίες που κατέθεσα.

quote:

---

samuel1974

Στο μόνο που μπορώ (προς το παρόν) να τον κριτικάρω είναι στο θέμα των Ρώσων, γιατί ο Ραφαηλίδης, ένας δηλωμένος άθεος συγγραφέας, που δεν γούσταρε και τόσο τον Χριστιανισμό (κι εδώ θίγεται η εγκυρότητα), παρουσιάζει μια λίγο διαφορετική ερμηνεία. Εάν καθίσουμε και ψάξουμε και για όλους τους άλλους λαούς και βρούμε συχνά πυκνά άλματα 50 και 100 χρόνων και ολόκληρους βασιλιάδες να λείπουνε ξαφνικά τελείως, τότε θα γυρίσουνε κάποιοι και θα πούνε, ότι οι Χριστιανοί πάνε να "μαγαρίσουνε" το θέμα, όπως το είπανε άλλωστε.

---

Βασικά σκόπευα να παραθέσω κι εγώ περαιτέρω στοιχεία για τους Ρως αλλά με πρόλαβες. Γενικά θα υπάρχουν και σε άλλες περιπτώσεις από τις διαδικασίεες εκχριστιανισμού που ανέφερα στοιχεία ή αναφορές που μπορούν να προστεθούν εμπλουτίζοντας το θέμα. Άλλωστε αυτό κάλεσα τον κόσμο να κάνει

Να σημειώσουμε και μια ακόμα λεπτομέρεια για την έλευση του χριστιανισμού στους Ρως. Αρχικά η δούκισα Όλγα είχε ζητήσει το 959 ιερείς από τον Όθωνα Ά της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (παράλληλα με τη σύναψη εμπορικών σχέσων). Ετοιμάστηκε ο μοναχός Λιβούτιος του Μάιντς αλλά πέθανε πριν ξεκινήσει το ταξίδι. Ο επόμενος ιεραπόστολος που της έστειλε ο Όθωνας στο Κίεβο ήταν ο Αδαλβέρτος αλλά επέστρεψε κυνηγημένος είτε από εχθρικούς χριστιανούς, είτε από ειδωλολάτρες που αντέδρασαν και μάλιστα ήταν αρκετά τυχερός αφού στο δρόμο σκοτώθηκαν οι περισσότεροι σύντροφοί του. Τελικά από τη Δύση ξεκίνησαν οι πρώτες απόπειρες εκχριστιανισμού των Ρως, από την Ανατολή τους ήρθε. Ενδιαφέρον...

Lost in Necropolis

La ville de la mort

Στην 5η επισήμανση στην φράση...Όμως ο Χάλαλντ Κλακ δεν κατόρθωσε να επανακτήσει τον θρόνο του το πρώτο "λ" είναι "ρ" στο όνομα του βασιλιά Χάραλντ Κλακ. Αν και ήταν ευνόητο νομίζω ότι αναφέρομαι στον ίδιο βασιλιά.

Στην 11η επισήμανση έχω γράψει...Το βέβαιο είναι ότι ο Χριστιανισμός έφτασε στην Ισλανδία περίπου την ίδια εποχή με την Ισλανδία γύρω στο 1000 κι έπειτα.
Η μπολνταρισμένη λέξη έπρεπε -όπως εύκολα μάλλον καταλαβαίνει ο αναγνώστης- να είναι "Γροιλανδία" και όχι Ισλανδία όπως έγραψα εκ παραδρομής.

Πάλι στην 11η επισήμανση αναφέρω ότι...Ακόμα βρέθηκαν σ’αυτήν βρέθηκαν 150 σκελετοί ανθρώπων. Προφανώς δεν χρειάζονται και τα δύο "βρέθηκαν" στην πρόταση

Οπως και στην 5η επισήμανση όπου έβαλα δύο φορές το όνομα του Χάραλντ Κλακ, στην πρόταση Παρότι η ιεραποστολή υποστηρίχθηκε και από τον Δανό άρχοντα Χάραλντ Κλακ Χάραλντ Κλακ και ενισχύθηκε από δύο ακόμα ιεραποστολές κτλ κτλ...κρατήστε το όνομα Χάραλντ Κλακ με το λινκ επάνω σ'αυτό

Αυτά μπορεί να πάθει όποιος συγγράφει μακροσκελή κείμενα με μπόλικες ποικίλες πληροφορίες ενσωματωμένες.
Μπορεί να με καταράστηκε και ο Όντιν βέβαια...

Παραθέτω το απόσπασμα από την ιστοσελίδα http://www.pitt.edu/~dash/njal100.html

Στο τέλος θα παραθέσω και λίγα σχόλια.

Η ΙΣΛΑΝΔΙΑ ΑΠΟΔΕΧΕΤΑΙ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ - ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Njals Saga(κεφάλαια 100-105)

Ο Όλαφ Τρύγκβασον λίγο μετά την άνοδό του στον βασιλικό θρόνο της Νορβηγίας διέταξε την αποπομπή της αρχαίας θρησκείας και την αντικατάστασή της από τον χριστιανισμό. Η ισχύς του διατάγματός του επεκτάθηκε και στα νησιά Σέντλαντ, Όρκνεϋ και Φερόες. Όταν τα νέα για τον προσηλυτισμό της Νορβηγίας έφτασαν στην Ισλανδία, οι περισσότεροι Ισλανδοί τα αντιμετώπισαν με αγανάκτηση.« Είναι τερατώδες να απαρνηθούμε την αρχαία πίστη μας»είπαν οι Ισλανδοί.

Όμως ο Njal, ένας αξιοσέβαστος φύλαρχος γνωστός για την ικανότητά του να προβλέπει το μέλλον, αποκρίθηκε: «Υποστηρίζω τη νέα πίστη. Πιστεύω ότι ο Χριστιανισμός είναι καλύτερη θρησκεία από την αρχαία μας πίστη. Όσοι τον ασπαστούν θα ευτυχήσουν.»

Ο Όλαφ Τρύγκβασον ξεκίνησε τις προετοιμασίες για τον προσηλυτισμό της Ισλανδίας. Έστειλε στην Ισλανδία τον ιεραπόστολο Θάγκμπραντ,γιο του κόμη της Σαξονίας, Βίλιμπολντ. Συνοδευόμενος από έναν ξακουστό Ισλανδό πολεμιστή, τον Γκούντλεϊφ Άρασον ο Θάγκμπραντ σάλπαρε για την Ισλανδία με ένα πλοίο ονόματι «Ο Βόνασος». Προσάραξαν στα ανατολικά φιορδ, σ’ένα μέρος ονόματι Gautavik. Εκεί τους αντιμετώπισαν με εχθρότητα. Οι περισσότεροι Ισλανδοί της συγκεκριμένης περιφέρειας αρνήθηκαν να τους προσφέρουν προμήθειες ή να εμπορευτούν μαζί τους, εκτός από τον Χαλ της Sida ο οποίος τους φιλοξένησε στον οίκο του.

Ένα πρωί όπου διεξαγόταν μια σημαντική θρησκευτική γιορτή, ο Θάγκμπραντ τέλεσε λειτουργεία και ο Χαλ τον ρώτησε: «ποιον τιμά αυτή η τελετή»;

«Είναι προς τιμήν του αγγέλου Μιχαήλ»,αποκρίθηκε ο Θάγκμπραντ.

«Έχει μεγάλη δύναμη ο Μιχαήλ;»ρώτησε ο Χαλ.

«Ναι έχει μεγάλη δύναμη»απάντησε ο Θάγκμπραντ και συνέχισε λέγοντας «Ο άγγελος Μιχαήλ θα είναι ο φίλος και ο προστάτης σου αν αφιερώσεις τον εαυτό σου σ’ αυτόν εις το όνομα του Θεού».

«Θα το κάνω»», αποκρίθηκε ο Χαλ και μετά από λίγο βαπτίσθηκε χριστιανός μαζί με όλους τους κατοίκους του οίκου του.

Την επόμενη άνοιξη ο Θάγκμπραντ συνοδευόμενος από τον πολεμιστή Γκούντλεϊφ και τον νέο προσήλυτο Χαλ, κήρυξαν το Χριστιανισμό κατά μήκος όλης της Ισλανδίας.
Στην πόλη Stafafell ένας αγρότης που τον έλεγαν Θόρκελ προκάλεσε σε μονομαχία τον Θάγκμπραντ. Ο Θάγκμπραντ τον αντιμετώπισε χρησιμοποιώντας έναν σταυρό αντί για ασπίδα. Ο Θάγκμπραντ νίκησε τον Θόρκελ και τον σκότωσε. Έπειτα ο Θάγκμπραντ και οι σύντροφοί του συνέχισαν το ταξίδι τους από επαρχία σε επαρχία προσηλυτίζοντας πολλές εξέχουσες οικογένειες στον Χριστιανισμό.

Οι παγανιστές, ανήσυχοι από την επιτυχία των χριστιανών προσέλαβαν στην Kerlingardale έναν μάγο ονόματι Χέντιν, για να σκοτώσει τον ιεραπόστολο Θάγκμπραντ, τον αρχηγό των Χριστιανών. Ο μάγος πήγε στον θαμνότοπο Arnarstakk και πραγματοποίησε θυσία στους θεούς για να σταματήσει τον Θάγκμπραντ. Εκείνη τη στιγμή ο Θάγκμπραντ κατευθυνόταν δυτικά ώσπου ξαφνικά το έδαφος κάτω από το άλογό του άνοιξε διάπλατα. Το άλογο βυθίστηκε στο κενό, αλλά ως εκ θαύματος ο Θάγκμπραντ αποτραβήχτηκε από το άλογο και σώθηκε.

Ο πολεμιστής και σύντροφος του Θάγκμπραντ, Γκούντλεϊφ αναζήτησε τον μάγο Χέντιν και τον σκότωσε με ένα ακόντιο.

Στη συνέχεια κήρυξαν τη νέα πίστη στην πόλη Fljotshlid, όπου συνάντησαν ισχυρή αντίσταση από τον Βέτρλιντι τον Ποιητή, τον οποίο και σκότωσαν. Από εκεί πήγαν στην Bergthorsknoll, όπου ο Njal και όλοι οι κάτοικοι του οίκου του βαπτίσθηκαν.

Στην περιοχή Grimsness, ο Θόρβαλντ ο Φιλάσθενος είχε συγκεντρώσει μια μεγάλη ομάδα Ισλανδών εναντίον των προσηλυτιστών. Επιχείρησαν να στήσουν ενέδρα στους χριστιανούς, αλλά ένας από τους Ισλανδούς προειδοποίησε την ιεραποστολική ομάδα. Γνωρίζοντας το σχέδιο των Ισλανδών του Θόρβαλντ, ο Θάγκμπραντ, ο Γκούντλέιφ και οι ακόλουθοί τους αιφνιδίασαν τους Ισλανδούς. Ο Θάγκμπραντ εκσφενδόνισε ένα ακόντιο στον Θόρβαλντ, ενώ ο Γκούντλεϊφ του έκοψε το χέρι και ο Θόρβαλντ πέθανε.

Οι προσηλυτιστές κατόπιν κατευθύνθηκαν προς την Althing. Οι συγγενείς του Θόρβαλντ, είχαν συγκεντρωθεί εκεί για να εκδικηθούν για το θάνατο του Θόρβαλντ, όμως ο Njal κράτησε τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές σε απόσταση.

Στην Althing ο Hjalti Skeggjason, πρόσφατα προσηλυτισμένος στο χριστιανισμό, συνέθεσε ένα ποίημα που περιείχε τους εξής στίχους

Τολμώ να χλευάζω τους Θεούς
Η Φρέγια είναι μια σκύλα
Ο Όντιν ένας σκύλος
ή και το αντίστροφο...

Αργότερα το ίδιο καλοκαίρι, το πλοίο του Θάγκμπραντ ναυάγησε. Δεν είναι γνωστό αν ο Θάγκμπραντ βρισκόταν πάνω σ’ αυτό την στιγμή του ναυαγίου, αλλά όπως και να’ χει συνέχισε τις ιεραποστολικές του δραστηριότητες. Το ναυάγιο του «Βόνασου» έκανε μερικούς ειδωλολάτρες Ισλανδούς να ισχυριστούν ότι ο Θωρ με το σφυρί του που σκοτώνει γίγαντες βύθισε και το πλοίο των χριστιανών, αποδεικνύοντας συνεπώς ότι ο Χριστός ήταν ανίσχυρος να αντιμετωπίσει την πρόκληση του Θωρ.

Ανταπαντώντας ο Θάγκμπραντ ισχυρίστηκε ότι «Ο Θωρ ζει μόνο με τη θέληση του χριστιανικού Θεού. Χωρίς την άδεια του Θεού μου, ο Θωρ δεν θα ήταν τίποτε άλλο παρά σκόνη και στάχτες».

Στην περιοχή Hagi ένας άντρας που ονομαζόταν Gest Oddleifsson διοργάνωσε ένα εορταστικό γεύμα για τον Θάγκμπραντ και 60 ακολούθους του. Περίπου 200 ειδωλολάτρες συγκεντρώθηκαν επίσης στην περιοχή. Οι ειδωλολάτρες ανέμεναν να προστεθεί στην παράταξή τους ο πολεμιστής-μπερζέρκερ Otrygg. Σύμφωνα με μαρτυρίες ούτε η φωτιά, ούτε το ξίφος τρόμαζε τον Otrygg.

Ο Θάγκμπραντ ανακοίνωσε ότι θα χρησιμοποιούσε τη δύναμη του μπερζέρκερ για να δοκιμάσει την υπεροχή του χριστιανισμού έναντι της αρχαίας θρησκείας. Ο Θάγκμπραντ πρότεινε: «Θα ανάψουμε τρεις φωτιές. Θα ευλογήσω την πρώτη, κι εσείς ειδωλολάτρες θα ευλογήσετε την δεύτερη, ενώ η τρίτη δεν θα ευλογηθεί από κανέναν. Αν ο μπερζέρκερ κατορθώσει να περάσει από την δική σας φωτιά αλώβητος αλλά φοβηθεί να διαβεί την δική μου τότε θα πρέπει να ασπαστείτε τον χριστιανισμό».

Ο Gerst, ο αρχηγός των ειδωλολατρών, πεπεισμένος ότι ο ατρόμητος μπερζέρκερ θα πέρναγε κι από τις τρεις φωτιές, δέχτηκε την πρόκληση. Μόλις ο Otrygg ο μπερζέρκερ πλησίασε το σπίτι όπου είχαν συγκεντρωθεί οι αντιμαχόμενες πλευρές, οι τρεις φωτιές άναψαν και ευλογήθηκαν σύμφωνα με το συμφωνηθέν σχέδιο. Χωρίς δισταγμό ο μπερζέρκερ πέρασε μέσα από τη φωτιά των ειδωλολατρών αλλά σταμάτησε μπροστά στη φωτιά των χριστιανών. Ενώ βασανιζόταν από κάποιον ανεξακρίβωτο πόνο, ο Otrygg σήκωσε το σπαθί του για να χτυπήσει τους εχθρούς του αλλά το σπαθί του μαγκώθηκε σε μια από τις οριζόντιες δοκούς του ταβανιού του σπιτιού. Ο Θάγκμπραντ τον χτύπησε στο χέρι μ’ έναν σταυρό, ρίχνοντας το ξίφος από το χέρι του Otrygg και μετά τον διατρύπησε στο θώρακα με ένα σπαθί. Ο Γκούντλεϊφ επιτέθηκε επίσης στον Otrygg κόβωντάς του το χέρι. Και άλλοι ενεπλάκησαν στη σύρραξη βοηθώντας στον σκοτωμό του ειδωλολάτρη μπερζέρκερ.

Έχοντας δει λοιπόν τη δύναμη του χριστιανισμού, πολλές από τις εξέχουσες φατρίες βαπτίσθηκαν.

Εντωμεταξύ, οι φύλαρχοι που είχαν συγκεντρωθεί στην Althing, έθεσαν εκτός νόμου τον Hjalti Skeggjason εξαιτίας της βλασφημίας του ποιήματός του στο οποίο αποκάλεσε την Φρέγια σκύλα και τον Όντιν σκύλο.

Το πλοίο του Θάγκμπραντ είχε πλέον επισκευασθεί και ο ιεραπόστολος επέστρεψε στη Νορβηγία. Εκεί ανέφερε στον βασιλιά Όλαφ Τρύγκβασον την εχθρική αντιμετώπιση που δέχτηκε από τους Ισλανδούς υπερτονίζοντας την ειδωλολατρική μαγεία που ασκήθηκε εις βάρος του κάνοντας το έδαφος να ανοίξει κάτω από το άλογό του. Ο βασιλιάς Όλαφ εξοργίστηκε τόσο πολύ από την αναφορά του Θάγκμπραντ με αποτέλεσμα να ρίξει στα μπουντρούμια όλους τους Ισλανδούς που κατοικούσαν στη Νορβηγία. Απείλησε να τους σκοτώσει όλους αλλά μεταπείστηκε από δύο Ισλανδούς, τον Gizur τον Λευκό και τον Hjalti Skeggjason οι οποίοι συμφώνησαν να συνεχίσουν την ιεραποστολική δραστηριότητα με την επιστροφή τους στην Ισλανδία.

Επιστρέφοντας λοιπόν στην Ισλανδία οι Gizur και Hjalti συνάντησαν πολλούς συμπαραστάτες χριστιανούς και όλοι μαζί κατευθύνθηκαν προς την Althing. Όλα έδειχναν ότι θα ξεσπούσε εκεί μια μεγάλη σύγκρουση μεταξύ χριστιανών και ειδωλολατρών. Όταν όμως πήρε το λόγο ο Θόργκεϊρ, ένας ειδωλολάτρης ιερέας, όλοι τον άκουσαν. «Δεν μπορούμε να ζούμε σε διαιρεμένη χώρα», τους είπε. «Ποτέ δεν θα υπάρξει ειρήνη μεταξύ μας, αν δεν αποδεχτούμε έναν και μοναδικό νόμο». «Ζητώ από όλους σας, ειδωλολάτρες και χριστιανούς, να αποδεχτείτε το νόμο που πρόκειται να εξαγγείλω.

Όλοι συμφώνησαν δίνοντας όρκο ότι θα αποδεχτούν την κρίση του.

Και τότε τους ανακοίνωσε: «Η πρώτη αρχή του νόμου μας είναι ότι στο εξής όλοι θα πρέπει να είμαστε χριστιανοί. Θα πιστεύουμε στον έναν Θεό – Πατέρα, Υιό και Άγιο Πνεύμα. Θα αποκηρύξουμε την λατρεία των ειδώλων. Δεν θα εκθέσουμε ξανά ανεπιθύμητα παιδιά. Δεν θα ξαναφάμε κρέας αλόγου. Όποιος τηρεί αυτά τα ειδωλολατρικά έθιμα δημοσίως, θα τίθεται εκτός προστασίας των νόμων, αλλά δεν θα επιβάλλεται ποινή αν αυτά τηρούνται στον ιδιωτικό χώρο».

Μέσα σε λίγα χρόνια τα ειδωλολατρικά έθιμα απαγορεύτηκαν τόσο ιδιωτικώς, όσο και δημοσίως.

Οι ειδωλολάτρες ένιωσαν ότι ο Θόργκεϊρ, ένας από τους δικούς τους ιερείς...τους πρόδωσε, όμως είχαν υποσχεθεί ότι θα αποδέχονταν την απόφασή του, κι έτσι ο χριστιανισμός έγινε η θρησκεία όλης της Ισλανδίας.

Σχόλια - Διευκρινίσεις

1) Οι μπερζέρκερς ήταν μια ειδική ομάδα ένθερμων πολεμιστών που μάχονταν με ιδιαίτερη έξαψη, με ρυθμικά επαναλαμβανόμενες κινήσεις, με άγριες κραυγές καθώς και με τακτικές αυτοτραυματισμού ευρισκόμενοι σε κατάσταση έκστασης. Την έκσταση την επιτύγχαναν είτε με κάποιο είδος αυθυποβολής είτε με κατανάλωση παραισθησιογόνων μανιταριών. Οι ίδιοι θεωρούσαν ότι κατά τη διάρκεια της μάχης μεταμορφώνονταν σε λύκο ή αρκούδα ενώ υποτίθεται ότι ένιωθαν άτρωτοι στα χτυπήματα του εχθρού. Λάτρευαν ειδικότερα τον Όντιν και πίστευαν ότι από αυτόν αντλούσαν τις δυνάμεις τους. Στη διάρκεια του 12ου αιώνα η συμπεριφορά των μπερζέρκερς απαγορεύτηκε δια νόμου αφού θεωρήθηκε απειλή για τη δημόσια τάξη ενώ και στις ισλανδικές σάγκα συχνά παρουσιάζονται ως περιθωριακά και ταραχοποιά στοιχεία.

(Πιόνι σκακιού του 12ου αιώνα από ελεφαντόδοντο που απεικονίζει έναν έξαλλο Βίκινγκ μπερζέρκερ να δαγκώνει την ασπίδα του)

2) Η Φρέγια ήταν σπουδαία σκανδιναβική σεληνιακή θεότητα, αλληλένδετη με τον ερωτισμό, τη γονιμότητα, τη μαγεία και την ποίηση μεταξύ άλλων. Θεωρείται αδερφή του θεού της γονιμότητας Φρέυ.

3) Ο πολεμιστής Γκούντλεϊφ Άρασον που συνοδεύει τον ιεραπόστολο Θάγκμπραντ πιθανόν να απηχεί κάποια μικρή ένοπλη ομάδα που συνόδευε για προστασία τους ιεραπόστολους κατά τη διάρκεια του προσηλυτιστικού τους έργου στο νησί.

4) Νομίζω ότι από το παραπάνω απόσπασμα της Njals Saga διακρίνουμε σε κάποια σημεία τη συμβολική νίκη και ανωτερώτητα του χριστιανισμού έναντι της αρχαίας σκανδιναβικής θρησκείας. Η στιγμή που ο Θάγκμπραντ γλιτώνει το θάνατο, ύστερα από το άνοιγμα της γης κάτω από το άλογό του με την ύστερη εξόντωση του μάγου ειδωλολάτρη Χέντιν από τον πολεμιστή Γκούντλεϊφ, είναι ένα τέτοιο σημείο. Αλλο σημείο όπου ο συγγραφέας εξιστορεί έντεχα και μυθιστορηματικά την ανωτερώτητα της χριστιανικής πίστης, είναι η περίπτωση που ο λυσσασμένος μπερζέρκερ τρομάζει μπροστά στην ευλογημένη από τον ιεραπόστολο Θάγκμπραντ φωτιά, και στη συνέχεια εξοντώνεται από τους χριστιανούς.

Παρά τα μυθιστορηματικά στοιχεία και τους συμβολισμούς, το απόσπασμα της Njals Saga θα έλεγα απηχεί φανερά την τεταμένη κατάσταση που επικρατούσε στην Ισλανδία στα τέλη του 10ου αιώνα με τα αντιμαχόμνεα θρησκευτικά ρεύματα, τις επίμονες ιεραποστολές και τις πολιτικές πιέσεις του Νορβηγού βασιλιά Όλαφ Τρύγκβασον να οδηγούν τελικά σε νέες ριζικές αλλαγές την θρησκευτική ζωή της χώρας.

Στην Σάγκα του βασιλιά Όλαφ Τρύγκβασον, ο Ισλανδός συγγραφέας και πολιτικός Σνόρι Στούρλουσον (1179 – 1241) - ίσως η σπουδαιότερη λογοτεχνική μορφή των Σκανδιναβών του Μεσαίωνα - καταθέτει μια σύντομη αλλά ενδιαφέρουσα μαρτυρία για το «προφίλ» του δραστήριου ιερωμένου Θάγκμπραντ, που σύμφωνα με τη Njals Saga πραγματοποίησε επίμονο αν και όχι αναίμακτο προσηλυτιστικό έργο.
Ας δούμε λοιπόν το απόσπασμα από την Σάγκα του Όλαφ Τρύγκβασον (κεφάλαιο 2, παράγραφος 80).

http://www.pitt.edu/~dash/thangbrand.html

Ο ΙΕΡΩΜΕΝΟΣ ΘΑΓΚΜΠΡΑΝΤ ΠΗΓΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΙΣΛΑΝΔΙΑ

Όταν ο βασιλιάς Όλαφ Τρύγκβασον εξουσίαζε ήδη δύο χρόνια τη Νορβηγία (997 μ.Χ.), υπήρχε στον οίκο του ένας Σάξονας ιερέας που ονομαζόταν Θάγκμπραντ ο οποίος ήταν ένας φανατικός και ατίθασος άνδρας αλλά και μεγάλος σφαγέας. Ήταν όμως φιλομαθής και έξυπνος άνθρωπος. Ο βασιλιάς Όλαφ δεν θα τον φιλοξενούσε εξαιτίας των αδικημάτων του, αλλά του ανέθεσε την αποστολή να εκχριστιανίσει την Ισλανδία. Ο βασιλιάς Όλαφ του παρέδωσε ένα εμπορικό πλοίο και απ’ όσο γνωρίζουμε για το ταξίδι του, προσάραξε στην Ισλανδία πρώτα στο Austfjord στο νότιο Alptfjord και πέρασε το χειμώνα στον οίκο του Χαλ της Sida. O Θάγκμπραντ κήρυξε τον χριστιανισμό στην Ισλανδία, πείθοντας τον Χαλ, τους σύνοικούς του και πολλούς άλλους φύλαρχους να βαπτισθούν χριστιανοί. Όμως υπήρχαν πολλοί άλλοι που εκφράστηκαν εναντίον αυτής της πρακτικής. Ο Thorvald Veile και ο σκάλδος(*) Veterlide συνέθεσαν μια σάτιρα για τον Θάγκμπραντ, αλλά αυτός τους σκότωσε ακαριαία. Ο Θάγκμπραντ παρέμεινε δύο χρόνια στην Ισλανδία και προκάλεσε τον θάνατο τριών ανθρώπων πριν αποχωρήσει.

*Οι σκάλδοι ήταν σκανδιναβοί αοιδοί με υψηλή θέση στην σκανδιναβική κοινωνία αφού διατηρούσαν την συλλογική μνήμη της κοινότητας μέσω των ποιημάτων και των ιστοριών που απήγγελαν στις εορταστικές εκδηλώσεις. Αυτοί ανέπλαθαν τις αρχαίες σκανδιναβικές παραδόσεις και τις μετέδιδαν στις επόμενες γενιές προφορικά μέσω ποιημάτων σε στροφές των οκτώ στίχων και με ποικίλα μέτρα.

Η Σάγκα του βασιλιά Όλαφ Τρύγκβασον αποτελεί τμήμα του σπουδαίου έργου Heimskringla του Σνόρι Στούρλουσον στο οποίο περιγράφει με επικό τρόπο την ιστορία των πρώτων Νορβηγών βασιλιάδων μέχρι το έτος 1177.
Μπορείτε να βρείτε όλο το έργο του μεγάλου Ισλανδού συγγραφέα στη διεύθυνση: http://omacl.org/Heimskringla/

Για διευκόλυνση θα μπολντάρω τα καίρια σημεία της περιγραφής του Αδάμ της Βρέμης που μας ενδιαφέρουν στο θέμα.

Πηγές
http://en.wikipedia.org/wiki/Temple_at_Uppsala
http://www.northvegr.org/lore/gesta/index.php
http://www.pitt.edu/~dash/uppsala.html

Σ’ αυτό το σημείο θα αναφερθώ στις θρησκευτικές πεποιθήσεις των Σουηδών. Αυτός ο λαός διατηρεί έναν μεγαλοπρεπή ναό που ονομάζεται Ουψάλα και βρίσκεται κοντά στην πόλη Sigtuna. Σ’ αυτό το ναό, χτισμένο ολοκληρωτικά από χρυσό, οι ντόπιοι λατρεύουν τα αγάλματα τριών θεών. Η διάταξή τους είναι τέτοια ώστε το άγαλμα του Θορ, του ισχυρότερου θεού, να κατέχει την θέση στο κέντρο ανάμεσα στους άλλους δύο θεούς, τον Όντιν και τον Φρέυ. Οι αρμοδιότητές τους έχουν ως εξής: Ο Θορ λέγεται ότι κυβερνά τους ουρανούς, ότι είναι ο θεός του κεραυνού, του ανέμου και της βροχής, του αίθριου καιρού και της γεωργικής παραγωγής. Ο δεύτερος Θεός, ο Όντιν, είναι ο θεός του πολέμου και χαρίζει κουράγιο στους ανθρώπους για να αντιμετωπίζουν τους εχθρούς τους. Ο τρίτος θεός είναι ο Φρέυ ο οποίος απονέμει ειρήνη και ευχαρίστηση στους θνητούς. Πράγματι απεικονίζεται έχοντας έναν μεγάλο φαλλό. Τον Όντιν τον απεικονίζουν με πανοπλία και όπλα όπως περίπου ο λαός μας απεικονίζει τον Άρη, ενώ ο Θορ απεικονίζεται φέροντας ένα σκήπτρο, προσομοιάζοντας στον Δία. Επίσης λατρεύουν θεοποιημένους ανθρώπους(ήρωες του παρελθόντος) στους οποίους απονέμουν αθανασία λόγω των ηρωικών κατορθωμάτων τους.

Για όλους τους θεούς τους έχουν ορίσει ιερείς που προσφέρουν τις θυσίες των ανθρώπων. Σε περίπτωση επιδημίας ή λιμού πραγματοποιούν σπονδή στον Θορ, σε περίπτωση πολέμου κάνουν σπονδή στον Όντιν και σε περίπτωση διεξαγωγής γάμου στον Φρέυ. Μια μεγαλύτερη θρησκευτική εορτή για όλες τις επαρχίες της Σουηδίας πραγματοποιείται κατ’ έθιμο κάθε εννέα χρόνια στην Ουψάλα. Απαιτείται η συμμετοχή όλων στην γιορτή. Βασιλιάδες και υπήκοοι, συλλογικά και ατομικά, στέλνουν τα δώρα τους στην Ουψάλα και το πιο θλιβερό χαρακτηριστικό της τελετουργίας είναι ότι συμμετέχουν στην προσφορά θυσιών και Σουηδοί που πρόσφατα έχουν γίνει χριστιανοί.

Οι θυσίες πραγματοποιούνται ως εξής: για κάθε είδος αρσενικού πλάσματος προσφέρονται εννέα θύματα. Είναι έθιμο από το αίμα αυτό των πλασμάτων να κατευνάζονται οι θεοί. Επιπλέον τα σώματά τους τα κρεμάνε σ’ ένα άλσος που βρίσκεται κοντά στο ναό. Το άλσος είναι τόσο ιερό για τους ντόπιους και πιστεύουν ότι κάθε ξεχωριστό δέντρο του έχει καθαγιαστεί μέσω του θανάτου και της σήψης των θυσιασμένων θυμάτων που έχουν κρεμαστεί εκεί. Υπάρχουν ακόμα και κουφάρια σκύλων και αλόγων κρεμασμένα δίπλα σε αυτά των ανθρώπων. Ένας χριστιανός μου είπε ότι είχε δει 72 θυσιασμένα πτώματα να κρέμονται μαζί. Οι ειδωλολάτρες ψέλνουν πολλές διαφορετικές προσευχές και επωδές στη διάρκεια των τελετών,αλλά είναι τόσο αηδιαστικές που δεν θα πω τίποτα περισσότερο γι’ αυτές.

Σχόλια

Κοντά στο ναό υπάρχει ένα τεράστιο δέντρο του οποίου τα απλωμένα κλαδιά παραμένουν πράσινα και το χειμώνα και το καλοκαίρι. Κανείς δεν γνωρίζει τι είδος δέντρου είναι. Υπάρχει επίσης μια πηγή στην οποία οι ειδωλολάτρες συνηθίζουν να πραγματοποιούν θυσίες και να βυθίζουν ζωντανούς ανθρώπους. Όσο το πτώμα του δεν ανακαλύπτεται οι εκκλήσεις των ντόπιων θα εκπληρωθούν. Μια χρυσή αλυσίδα περιστοιχίζει ολοκληρωτικά το ναό, και κρέμεται στα αετώματα του κτιρίου. Αυτοί που τον πλησιάζουν διακρίνουν τη λάμψη του από μακριά επειδή ο ναός βρίσκεται σε πεδιάδα περιστοιχισμένος από βουνά μοιάζοντας με δομή θεάτρου.
Για εννέα μέρες διεξάγονται θρησκευτικές εορτές και θυσίες αυτού του είδους. Θυσιάζουν κάθε μέρα από έναν άνθρωπο μαζί με άλλα ζώα, ώστε σε εννέα μέρες να έχουν θυσιαστεί 72 θύματα. Αυτή η θυσία διεξάγεται κατά την εαρινή ισημερία.

.
.
.
.
.
.
.
.
Αυτό ήταν το κείμενο και ευθύς αμέσως πρέπει να συγκρατήσουμε τα εξής:

1) Εχουμε μια αξιοσημείωτη περίπτωση όπου τα υλικά ευρήματα της εκχριστιανισμένης Σκανδιναβίας επιβεβαιώνουν μια προγενέστερη ιστορική μαρτυρία. To μοτίβο της παγανιστικής "Αγίας Τριάδας" των Σκανδιναβών με τον Θορ στο κέντρο ανάμεσα στους Όντιν και Φρέυ που περιγράφεται από τον Αδάμ της Βρέμης επαναλαμβάνεται εικονογραφικά στην ταπισερί της χριστιανικής Εκκλησίας Skog σχεδόν έναν αιώνα αργότερα, όπως είδαμε και πιο πάνω. Φαίνεται ότι ήταν ιδιαίτερα σημαντική αυτή η διάταξη για τους Βίκινγκς της Σουηδίας και όταν εκχριστιανίστηκαν διατήρησαν την λατρευτική τριάδα με τις απαραίτητες χριστιανικές τροποποιήσεις ώστε να μην γίνονται αντιληπτές οι παγανιστικές καταβολές της.

2) Το φαινόμενο της μεικτής πίστης, δηλαδή της περίπτωσης που εκχριστιανισμένοι Σκανδιναβοί διατηρούν τα παγανιστικά τους έθιμα επιβεβαιώνεται και στη Σουηδία(γινόταν όπως είδαμε και στη Δανία) αφού ο Αδάμ της Βρέμης δηλώνει με έκδηλη απογοήτευση την συμμετοχή και χριστιανών ντόπιων στις παγανιστικές ιεροπραξίες της Ουψάλα. Προφανώς δεν ήταν καθόλου εύκολο για τους Σουηδούς να εγκαταλείψουν σύντομα τους παραδοσιακούς θεούς τους και δεν είναι τυχαίο ότι ο βασιλιάς Ολαφ Σκότκονουνγκ παρότι υποστήριξε τους χριστιανούς ιεραπόστολους όπως είδαμε,εντούτοις δεν εφάρμοσε διώξεις κατά των παγανιστών μιας και στα χρόνια του ήταν ακόμα ισχυρή η εθνική θρησκεία στην συνείδηση του λαού του. Ούτε είναι τυχαία η αρχική εξορία του Ινγκόλδου του Γηραιού όταν επιχείρησε να απαγορεύσει τις παγανιστικές ιεροπραξίες των Σουηδών Βίκινγκς (μέχρι να κερδίσει αργότερα την εξουσία).

3) Ο χαρακτηρισμός ως "αηδιαστικών" των θρησκευτικών ύμνων και προσευχών των Βίκινγκς προς τους τρεις θεούς τους από τον Αδάμ της Βρέμης ουσιαστικά επιβεβαιώνει αυτό που ανέφερα περί συκοφάντησης βασικών θεοτήτων για την ευημερία των Σκανδιναβών, εκ μέρους χριστιανών συγγραφέων. Ηταν λογικό οι χριστιανοί να μην έβλεπαν με καλό μάτι οποιεσδήποτε επικλήσεις και λοιπές εσωτεριστικές μεθόδους που υποτίθεται εξασφάλιζαν επικοινωνία των Βίκινγκς με τους θεούς τους και ενδεχομένως ενίσχυαν την πίστη τους σ'αυτούς.

Αν και ο παγανιστικός ναός της Ουψάλα δεν έχει επιβεβαιωθεί αρχαιολογικά, έτσι τουλάχιστον όπως περιγράφεται από τον Αδάμ της Βρέμης (εικάζεται ότι ήταν στην πραγματικότητα Mead hall, δηλαδή ξύλινο καμπυλωτό ογκώδες κτίσμα στο οποίο διέμεναν Βίκινγκ ηγεμόνες με τους υπηρέτες τους φιλοξενώντας και θρησκευτικές τελετουργίες μεταξύ άλλων), μπορούμε να υποθέσουμε ότι η μαρτυρία του για το άγαλμα του θεού Φρέυ που απεικονιζόταν με μεγάλο φαλλό,πρέπει να ήταν αληθής. Ετσι τουλάχιστον υποδεικνύει ένα διάσημο αγαλματίδιο φαλλικής μορφής του θεού Φρέυ που βρέθηκε στο Ρέλινγκε της Σουηδίας και χρονολογείται στον 11ο αιώνα, δηλαδή την εποχή που ο Αδάμ της Βρέμης έγραψε το έργο του..

Ως θεός της βλάστησης, του γάμου και της ευχαρίστησης ήταν μάλλον αναμενόμενο να απεικονίζεται έτσι...

ESOTERICA.gr Forums !

© 2010-11 ESOTERICA.gr