Σωστά: δεν υπάρχει κυριολεκτική διχοτόμηση ή οποιαδήποτε ν-τόμηση. Εκείνο που τέμνεται, που διαιρείται, είναι ο χρόνος παραμονής της προσοχής στα διάφορα αντικείμενα. Επειδή δεν ήξεραν να το διατυπώσουν αλλιώς το έγραψαν ως "διαίρεση της προσοχής" η οποία είναι αδύνατο να συμβεί κυριολεκτικά επειδή η προσοχή έχει ένα αντικείμενο μόνο κάθε στιγμή αν και μπορεί να συντονίζει ή να παρακολουθεί πολλά, επειδή σε χιλιοστά του δευτερολέπτου ή εκατομμυριοστά, μπορεί να αλλάζει αντικείμενο προσοχής αλλά αυτό δεν το αντιλαμβανόμαστε συνειδητά. Γενικά δεν αντιλαμβανόμαστε συνειδητά αλλαγές ταχύτερες του 1/10 του δευτερολέπτου (1/10 sec) αλλά τις αντιλαμβανόμαστε ως αλλαγές κραδασμών”, ενέργειας, διάθεσης κλπ. Αυτά είναι τα “πνεύματα” των αρχαίων.
Θα τα περιγράψω αναλυτικά πιο κάτω σε ένα ενιαίο κείμενο μιας και έτσι θα μπορώ να τα εκφράσω πιο σωστά και πληρέστερα. Το έγραψα σε δύο μέρη που τα ένωσα γιαυτό ίσως και μερικές επαναλήψεις που θα δείτε.

Αρχίζω από μερικές βασικές παραδοχές από την ανατολική φιλοσοφία.

Σύμφωνα με τον Ραμάνα Μαχάρσι αν δε με απατά η μνήμη μου (από τα βιβλία του Paul Brandon) οι γιόγκι είχαν διαπιστώσει από παλιά ότι το αντικείμενο σκέψης είναι πάντα ένα. Η ταχύτητα αλλαγής των σκέψεων είναι βέβαια μεγάλη. Στο μεταίχμιο μεταξύ των δύο κρύβεται τεράστια δύναμη ή ενέργεια. Το ερώτημα “Ποιος είμαι;” που είναι κεντρικό στη φιλοσοφία του Ραμάνα Μαχάρσι οδηγεί στην κατάπαυση των εναλλαγών σταδιακά , στην καθυστέρηση, ώστε να γίνει αντιληπτό το μεσοδιάστημα μεταξύ δύο σκέψεων που είναι διάστημα φώτισης, για ελάχιστο όμως χρονικό διάστημα. Αν κανείς μπορέσει και το εντοπίσει και συλλάβει τι γίνεται “φωτίζεται”! Δηλαδή η σύνδεση των διαδοχικών σκέψεων (μάνας) γίνεται από το μπούντι (διάνοια) και αυτό γίνεται συνέχεια σε όλη τη ζωή μας. Δηλαδή είμαστε φωτισμένοι για απειροελάχιστα διαστήματα και αντίστοιχα για πιο μικρά διαστήματα “ανεβαίνουμε” και στα ανώτερα ακόμη επίπεδα. Οι απλές σκέψεις συνδέονται από διανοήματα και αυτά από τα αρχέτυπα του επιπέδου Άτμα. Η ορολογία είναι απλά για να συνεννοούμαστε , δανεισμένη από τη θεοσοφία και είναι προσωρινή.
Η προσοχή λοιπόν τι είναι; Είναι η εστίαση του νου σε κάποιο αντικείμενο ή επίπεδο. Αυτή η εστίαση σχετίζεται και με τη στάση του σώματος ακόμη.

Η πρώτη παραδοχή είναι η ανωτέρω για τη διαμοίραση του χρόνου της προσοχής, η οποία δεν χρειάζεται να αποδειχθεί γιατί είναι προφανής νομίζω και αυταπόδεικτη γιατί όλα τα λογικά νοήματα προέρχονται από λογικές διεργασίες. Για ακόμη τα ανώτερα πεδία δεχθείτε ή απορρίψτε το ανάλογα με τα πιστεύω σας ή σκεφτόμενοι αναλογικά. Οι άλλες παραστάσεις που εισέρχονται οφείλονται στις αισθήσεις και στην εστίαση του νου σε αυτές. Αν δεν εστιαστεί στις αισθήσεις ο νους δεν ακούμε και δεν βλέπουμε τίποτε. Αυτό είναι προφανές επίσης.

Η εστίαση μπορεί να γίνει θελημένα ή αθέλητα. Πχ. ένα βασανιστήριο εστιάζει το νου με συγκεκριμένο τρόπο. Ανάλογα και μια ηδονή.

Η αθέλητη εστίαση θέτει τον άνθρωπο στο έλεος εκείνου που επηρεάζει το νου του (από βασανιστές ως διαφημιστές κλπ.).
Ο Γκουρτζίεφ με τη σκόπιμη εστίαση ήθελε αν δείξει ότι είναι εφικτό να πάρει κανείς το νου του "πίσω". Ο τρόπος που πρότεινε όμως μεγεθύνει την αντίθεση με το περιβάλλον και δεν επιτυγχάνει αυτό που επαγγέλεται. Γιαυτό και δεν είναι το ίδιο με την ταυτόχρονη αίσθηση των αυτοκινήτων στις 3 λωρίδες ή με άλλα παραδείγματα. Αυτές δεν έχουν συνέχεια και δεν είναι διχασμοί όπου το ένα σημείο να είναι ο εαυτός σκόπιμα και συνεχώς. Εκτός αυτού σε μια σκόπιμη διαδικασία ο σκοπός δεν μπορεί να είναι η ίδια η διαδικασία αλλά κάτι πέρα από αυτή.

Η εστίαση είναι απλά η αύξηση του μεριδίου του χρόνου για παραμονή του νου σε αυτές. Πχ. αν ο νους κάνει (όπως ο υπολογιστής) ένα πέρασμα από όλα τα αντικείμενα που ασχολείται σε κάθε περίοδο Τ=1/10 sec, όπου έχει αφιερώσει το μέγιστο αναλογικά τμήμα χρόνου εκεί λέμε ότι εστιάζεται. Αν είναι πχ. Τ/3 το σώμα και Τ/2 στο διάβασμα λέμε ότι εστιάζεται στο διάβασμα κλπ κλπ.
Η δεύτερη παραδοχή είναι ότι η αναλογία διαμοίρασης της προσοχής είναι η αναλογία χρόνου παραμονής της προσοχής σε κάθε μια.

Με το διχασμό της προσοχής τείνει η προσοχή να μοιραστεί στα δύο (οι αναλογικές διάρκειες εστίασης για να συνεννοούμαστε). Αυτό δεν το αφήνει η Φύση να διατηρηθεί επειδή πρέπει, θέλοντας και μη ο νους, να αφιερώσει έστω μικρό χρόνο στα ενδιάμεσα σημεία που λέγαμε που αφορούν τα ανώτερα πεδία, για να συνδέεται με αυτά. αυτή είναι η φυσική λειτουργία. Αν προσπαθήσει να τα περιορίσει αυτά θα ξεπηδήσουν μόνα τους στο προσκήνιο. Με την τρι-χοτόμηση αυτή η ανάγκη καλύπτεται επειδή το τρίτο σημείο είναι το “ανώτερο”, το θείο.

Γιαυτό συμφωνώ απόλυτα με αυτό που είπε ο Heretic για τους υπολογιστές, όπως είπα και πιο πάνω. Έτσι θεωρώ ότι γίνεται και στον άνθρωπο. Παρακολουθεί πολλά αντικείμενα με τον τρόπο της χρονοδιαμοίρασης της προσοχής του. Δηλαδή βλέπει λίγο το Α και το προχωράει λίγο, το Β κ.ο.κ. Αυτό το κάνουμε όλοι. Υπάρχουν πολλές ιδιαιτερότητες ανάλογα με τις περιστάσεις στην χρονοδιαμοίραησ της προσοχής. Εξαρτάται από πολλές ιδιότητες και από το φύλο φυσικά.

Μερικές γυναίκες λένε υποτιμητικά ότι οι άντρες δεν μπορούν να κάνουν ταυτόχρονα δύο πράγματα ή περισσότερα σε αντίθεση με τις γυναίκες κάτι που δεν είναι απολύτως αλήθεια παρά το ότι συμβαίνει συχνά να τείνει να επιβεβαιωθεί (νομίζω) λόγω της εκπαίδευσης των γυναικών στην πολυπραγμοσύνη, εκ των πραγμάτων, για να προλάβουν τις δουλειές του σπιτιού και όχι μόνο. Αντιθέτως οι άντρες τείνουν στη μονοκατευθυντικότητα λόγω της σε μεγάλο βαθμό φαλλοκρατικής κοινωνίας μας. Η λειτουργία της προσοχής και στις δύο περιπτώσεις μπορεί να τρελάνει κάποιον είτε με την πολυδιάσπαση είτε με την εμμονή. Στην πρώτη περίπτωση εστιάζεται σε γενικές έννοιες που είναι η ρίζα που συγκρατεί την ομάδα αντικειμένων της προσοχής, ενώ στην άλλη σε ένα επιμέρους σημείο.

Το κοινό στοιχείο στα δύο φύλα είναι η λογική πίσω από τη λειτουργία κάθε νου. Μια γυναίκα πχ. συνηθισμένη στο να τρέχει πολλές διαδικασίες ταυτόχρονα αν κολλήσει μία και δεν τρέχει μπορεί να μπλοκάρει και να χάσει τη γενική εικόνα προκειμένου να αποκαταστήσει το πρόβλημα. Ένας άντρας αντιθέτως δεν έχει τέτοια προβλήματα και θα προσπαθήσει να επαναφέρει τη μία ή τις λίγες εργασίες που εκτελεί στον επιθυμητό ρυθμό τους επειδή έχει περισσότερο χρόνο και περισσότερη άνεση. Αλλά δε θα έχει τη γενική εικόνα. Κανένας δεν είναι περισσότερο ευνοημένος από τον άλλο επειδή η μεν έχει πολλαπλότητα αλλά όχι ποσότητα σε κάθε μία εργασία, ο δε έχει ποσότητα και όχι ευελιξία που θα είχε με την πολλαπλότητα.
Η αφιέρωση χρόνου και η παρακολούθηση σημαίνει καταγραφή παραστάσεων στο μνημονικό μας μέρος για κάθε εργασία. Αν είναι μεγάλη η ποικιλία των εργασιών θα είναι μικρές οι ποσότητες σε κάθε μία αναπόφευκτα και αντιθέτως, αν είναι λίγες, θα έχουν μεγαλύτερες ποσότητες παραστάσεων η καθεμιά.
Έτσι ο θηλυκά σκεπτόμενος νους είναι “μαγικός” , συναισθηματικός και αφηρημένος, χωρίς ένταση συνήθως σε επιμέρους αντικείμενα προσοχής αλλά προς τη γενική "ρίζα" τους, ενώ ο άλλος τεχνικός , πιο συγκεκριμένος , με ένταση και εστίαση στα μικρά. Και τα δύο είναι απαραίτητα.
Η τρέλα προκύπτει από την τυφλή προσπάθεια συμμόρφωσης με έναν τρόπο λειτουργίας. Από την έλλειψη κριτικής ικανότητας. Αυτή η έλλειψη προκαλεί τις υπερβολές κάθε είδους.
Αν θελήσει κανείς να εκτελέσει την άσκηση του Γκουρτζίεφ (περί αυτοπαρατήρησης) χωρίς να έχει ανώτερο λόγο (αιτία) που το κάνει, αμέσως αρχίζει να συσσωρεύει υλικό παραστάσεων με θέμα τον "εαυτό του". Αυτό αυξάνει το υλικό του “εγώ” ή κάποιου από τα εγώ αν υποθέσουμε ότι έχουμε πολλά. Αν αυτό επαναληφθεί σταδιακά θα χτιστεί ένα νέο “εγώ” αυτό της αυτοπαρατήρησης που δε θα κάνει άλλη δουλειά από το να παρατηρεί τον εαυτό. Αυτό από μερικούς θεωρείται επίτευγμα γιατί αισθάνονται ένα είδος ισχύος και δύναμης όταν το πετύχουν. Πράγματι χρειάζεται συγκέντρωση για κάποιο διάστημα. Αυτή η διαδικασία όμως δεν είναι άνευ επιπτώσεων επειδή επιδρά και αλλάζει τον τρόπο που βλέπει κανείς τα πράγματα και τους άλλους. Δεν προσφέρει τίποτε μια αυξημένη ικανότητα αυτοπαρατήρησης αν δεν υπάρχει λόγος που γίνεται.

Για ποιο λόγο θέλει κανείς να μάθει να αυτοπαρατηρείται; Ποιος είναι ο απώτερος σκοπός;

Η δυνατότητα αυτοπαρατήρησης και αυτοσυγκέντρωσης τροποποιεί τις συνάψεις στον εγκέφαλο αρχικά και εν συνεχεία γίνεται πιο εύκολη και προσφέρει νέες αισθήσεις και ικανότητες αντίληψης. Αυτό δεν συνοδεύεται πάντα από αντίστοιχη αναθεώρηση της κοσμοθέασης του ανθρώπου που το επιτυγχάνει. Αυτή θα έπρεπε λογικά να είχε προηγηθεί.
Αν αυτός που ασκεί την αυτοπαρατήρηση βρίσκεται σε μια κοινότητα την αλλαγή συμπεριφοράς του θα την προσέξουν οι άλλοι και αν μεν έχουν ανάλογο σκοπό μπορεί να τον βοηθήσουν (πχ. ο ιθύνων νους εκεί πέρα να δρομολογήσει τρόπο άσκησης διαφορετικό) να ομαλοποιήσει τη διαδικασία και να συμπληρώσει τα κενά. Αν όμως δεν βρίσκεται σε τέτοια κοινότητα τότε η αυτόματη τάση είναι η υποσυνείδητη επίθεση περιβάλλοντος του στον “παράξενο” που θα τους φοβίζει και μόνο με το βλέμμα του γιατί θα το νιώθουν ότι θα γίνεται διεισδυτικό και θα τείνουν να του διασπάσουν την προσοχή αυτόματα, μέχρι σημείου να γίνονται πολλά ευτράπελα.
Ο ίδιος από την άλλη θα έχει πιο άμεση αντίληψη των φόβων τους (όχι όμως και των βαθύτερων σκέψεων ή της λογικής διεργασίας μέσα τους) και θα θεωρεί ότι τον "μισούν αδίκως", ή ότι είναι ανόητοι, γιατί θα βλέπει τα λάθη τους που εκείνοι δεν βλέπουν, ή οποιοδήποτε άλλο σενάριο μπορεί να φανταστεί κανείς ανάλογα με την περίπτωση. Έτσι από το υλικό που θα έχει συσσωρεύσει δεν είναι δύσκολο να γεννηθεί μια εμμονή. Η ίδια η άσκηση προϋποθέτει εμμονή για να πετύχει. Η εμμονή όμως ξεφύγοντας περισσότερο γίνεται μανία. Το αν θα είναι μανία καταδίωξης ή απλά εμμονή σε κάτι άλλο, εξαρτάται από την περίπτωση. Θα έχει πάντως και "βάσιμους" λόγους γιατί θα έχει όντως “καταδιωχθεί” αδίκως για τους ανωτέρω λόγους όμως, όχι για εκείνους που φαντάζεται.
Με αυτό το φυσικό μηχανισμό διαλύει η Φύση τις συγκεντρώσεις νοητικής ουσίας όταν δεν υπάρχει η αντίστοιχη γνώση. Μπορεί να είναι και πολύ χειρότερα (απίστευτα χειρότερα) αν κανείς δεν καταλαβαίνει ότι δημιουργεί ο ίδιος τα αίτια της περίεργης συμπεριφοράς των άλλων. Συνήθως δεν το καταλαβαίνει όποιος γοητεύεται με το άνοιγμα των κέντρων και τις λεγόμενες υπερ-αισθήσεις, πχ διόραση, διακοή κλπ γιατί αυτά ακολουθούν αυτόματα τη συσσώρευση νοητικής ενέργειας αυτοπροσοχής.
Γιαυτό και είναι τόσο δύσκολος ο δι-χασμός. Η Φύση τείνει να τον απορρίψει. Ο ίδιος ο νους αποκτά ένα νέο κέντρο βάρους και αυτό πρέπει να ενταχθεί στο φιλοσοφικό πλαίσιο που υπήρχε ή έστω σε ένα αναδιαμορφωμένο. Αν αυτό δεν γίνει τα γεγονότα τείνουν να καταργήσουν το φαινόμενο αυτό.
Εκτός αυτού η συγκέντρωση μιας ποσότητας νοητικής ουσίας σε ένα σημείο χωρίς αυτή να αξιοποιείται από τη Φύση, είναι δέλεαρ για όσα όντα τρέφονται από αυτή σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Γκουρτζίεφ αλλά και των θρησκειών γενικότερα. Δεν είναι ανάγκη να είναι αόρατα. Ηomo Homini lupus δεν έλεγαν οι Λατίνοι;
Αν υπήρχε τακτική εκτόνωση ή αξιοποίησή της τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Γιαυτό και θα μπορούσαμε να πούμε ότι αντί να γίνει “δαιμόνιος” (δαήμων-γνώστης) ο άνθρωπος, γίνεται δαιμονιώδης δηλαδή πέφτει θύμα της “αυταπάτης” της γνώσης που ο ίδιος χρωματίζει με τη δική του έντονη (πλέον) σκέψη.

Ο τρι-χασμός για να επανέλθουμε είναι ακριβώς αυτό: η τοποθέτηση της άσκησης σε ένα ευρύτερο πλαίσιο το οποίο έχει μεν και τον εαυτό ως σημείο συγκέντρωσης αλλά και το “ανώτερο” σημείο. Με αυτό τον τρόπο ο παρατηρητής διαιρεί το υλικό παρατήρησης σε τρία μέρη: εγώ -αυτό (κόσμος-Θεός (ή σύμπαν ή εκείνο που είναι η επαφή με αυτά). Έτσι οι τροποποιήσεις σε φυσικό επίπεδο (συνάψεις) δε είναι τόσο μονομερείς αλλά βελτιώνουν και την αντίληψη περί Θείου. Δηλαδή τις “κεραίες” του. Κάτι που βοηθά στην ομαλή αναθεώρηση όλου του τρόπου σκέψης σε τακτά διαστήματα γιατί συνδέει νοερά και “επιτρέπει” να εισέλθει το θείο σε κάθε πτυχή της ζωής. Το Θείο όμως προϋπάρχει παντού και αυτό που συμβαίνει είναι η συνειδητοποίηση αυτού του γεγονότος. Η παραδοχή ότι όλα προέρχοναι από το ανώτερο κέντρο απαλλάσσει τον άνθρωπο από την τάση να θέλει να διατηρήσει και να υπερασπίσει μια “εικόνα” περί του εαυτού του διότι δεν δομείται τέτοια εικόνα για πολύ, καθώς μεταβάλλεται συνέχεια. Με αυτό τον τρόπο μεταβάλλεται ομαλά τόσο η εικόνα περί του εαυτού όσο και περί του θείου που θα είναι πάλι το “ψηλότερο” σημείο της σύλληψης ενώ ο εαυτός το ενδιάμεσο. Αυτό είναι που άλλοι λένε να αποδίδουμε τη “δόξα στο Θεό”. Η απόδοση της δόξας είναι η επιστροφή των νοητικών ενεργειών στην προέλευσή τους αφού τις ανώτερες από αυτές τις λαμβάνουμε έξωθεν και αν δεν κλείσει ο κύκλος θα μας ταλαιπωρούν. Η τάση του νου για έρευνα και αναζήτηση του Θείου είναι έμφυτη μεν, αλλά έξωθεν ανανεούμενη συνεχώς.

Εγώ θα προσθέσω στο παραπάνω και το εξής (το έχω ξαναπεί). Ας υποθέσουμε ότι εγώ σου παραδίδω μια διδασκαλία. Είσαι ο αποδέκτης αυτής. Ό,τι κι αν σου παραδώσω εγώ, επειδή εσύ δεν είσαι μηχανή, θα το φιλτράρεις με τον τρόπο σου, θα το επεξεργαστείς με τον τρόπο σου, θα το κατανοήσεις με τον τρόπο σου κι όταν αργότερα θελήσεις να το καταγράψεις σε ένα βιβλίο π.χ, πάλι με τον τρόπο σου θα το καταγράψεις. Όταν ένας τρίτος διαβάσει τις καταγραφές στο βιβλίο σου, θα τις φιλτράρει με τον τρόπο του, θα τις επεξεργαστεί με τον τρόπο του, θα τις κατανοήσει με τον τρόπο του κι όταν θελήσει κι αυτός να τις παραδώσει, θα τις παραδώσει με τον τρόπο του. Είναι λοιπόν, απολύτως φυσιολογικό να έχουμε παρανοήσεις, να έχουμε διχογνωμίες και να μην μπορούμε να βγάλουμε άκρη στο τι εννοούσε ο Gurdjieff όταν έλεγε το τάδε, στο τι εννοούσε όταν έκανε το δείνα.

quote:

---

Δηλαδή ο Δάσκαλος είναι καλό να βλέπει τους μαθητές ως πηγές χρήματος;

---